- UB Pháp luật cho rằng, việc quy định tỷ lệ tham gia và tán thành của cử tri quá cao (quá 2/3) đối với một vấn đề đưa ra trưng cầu ý dân là không khả thi.


Báo cáo trước QH sáng nay về dự án luật Trưng cầu ý dân, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Nguyễn Văn Quyền nhấn mạnh, việc xây dựng luật là để phát huy dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân, mở rộng các hình thức dân chủ trực tiếp. 

Tuy nhiên trong quá trình lấy ý kiến vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau xung quanh chủ thể có quyền đề nghị trưng cầu ý dân, nội dung đề nghị trưng cầu và kết quả trưng cầu.

{keywords}
Chủ nhiệm UB Pháp luật Phan Trung Lý. Ảnh: Minh Thăng

Thẩm tra dự luật, Chủ nhiệm UB Pháp luật Phan Trung Lý nói rõ, chủ thể đề nghị trưng cầu ý dân đã được QH thảo luận và cân nhắc kỹ tại kỳ họp trước khi xem xét, thông qua luật Tổ chức QH. 

Theo đó, “QH quyết định trưng cầu ý dân về Hiến pháp hoặc về những vấn đề quan trọng khác theo đề nghị của UBTVQH, Chủ tịch nước, Chính phủ hoặc ít nhất 1/3 tổng số ĐBQH”.

Do đó, không bổ sung Thủ tướng và Đoàn Chủ tịch UB TƯ MTTQ VN được đề nghị trưng cầu ý dân.

Về nội dung đề nghị trung cầu ý dân, UB Pháp luật của QH cho rằng, việc xác định cụ thể những vấn đề nào phải đưa ra trưng cầu ý dân phụ thuộc vào yêu cầu và điều kiện hoàn cảnh tại từng thời điểm nhất định. 

Do đó trong luật chỉ nên quy định một cách khái quát, mang tính nguyên tắc những vấn đề có thể được đề nghị đưa ra trưng cầu ý dân.

Về kết quả trưng cầu ý dân, luật trình 2 phương án: Trưng cầu ý dân hợp lệ phải được quá nửa tổng số cử tri có tên trong danh sách cử tri đi bỏ phiếu. Phương án trưng cầu ý dân được quá nửa số phiếu hợp lệ tán thành được công bố để thi hành.

Phương án hai là ngoài các điều kiện như phương án 1, bổ sung quy định đối với trưng cầu ý dân về Hiến pháp thì cuộc trưng cầu hợp lệ phải được quá 2/3 tổng số cử tri có tên trong danh sách cử tri đi bỏ phiếu và phương án được quá 2/3 số phiếu hợp lệ tán thành được công bố để thi hành. 

UB Pháp luật cho rằng, việc quy định tỷ lệ tham gia và tán thành của cử tri quá cao (quá 2/3) đối với một vấn đề đưa ra trưng cầu ý dân thì không khả thi; thậm chí nếu tổ chức không tốt có thể dẫn đến tình trạng thúc ép cử tri đi bỏ phiếu hoặc cử tri đi bầu hộ, bầu thay và như vậy, sẽ làm giảm sút ý nghĩa của việc trưng cầu ý dân. Do vậy UB Pháp luật tán thành với phương án 1.

Chủ nhiêm UB Pháp luật Phan Trung Lý cho biết, có ý kiến cho rằng, để bảo đảm tính pháp lý của kết quả trưng cầu ý dân, đề nghị QH phải ra nghị quyết xác nhận kết quả trưng cầu ý dân do UBTVQH công bố.

Tuy nhiên cơ quan thẩm tra cho rằng, vấn đề đưa ra trưng cầu ý dân đã được người dân lựa chọn, quyết định theo ý chí của họ nên cơ quan nhà nước phải tôn trọng và thực hiện. 

Do vậy, QH không cần thiết phải ra nghị quyết xác nhận kết quả trưng cầu ý dân hay thông qua lại các nội dung đã được người dân biểu quyết tán thành.

Thúy Hạnh