Trải qua hơn 40 năm đổi mới, Việt Nam không chỉ khẳng định mình là một nền kinh tế tăng trưởng nhanh chóng mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư quốc tế nhờ môi trường chính trị ổn định và thị trường tiêu thụ rộng lớn.
Với 17 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), Việt Nam đã hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, vươn lên thành một trong 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trong bối cảnh mới đầy tiềm năng, sự phát triển của hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và các đối tác quốc tế không chỉ giúp tăng cường sức mạnh của nền kinh tế mà còn đóng góp vào sự thịnh vượng và phát triển bền vững của đất nước.
Việt Nam: Từ hội nhập đến phát triển bền vững
Qua gần bốn thập kỷ đổi mới, Việt Nam đã chuyển mình ngoạn mục từ một quốc gia nông nghiệp nghèo nàn trở thành một nền kinh tế hội nhập toàn cầu, với GDP tăng từ 26,3 tỷ USD lên khoảng 430 tỷ USD vào năm 2023. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ đã giúp giảm tỷ lệ nghèo nhanh chóng, từ 58,1% vào năm 1993 xuống chỉ còn 1,93% vào tháng 9 năm 2024. Những cải thiện kinh tế này không chỉ làm tăng chất lượng cuộc sống mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Đáng chú ý, Việt Nam hiện là nền kinh tế lớn thứ tư trong ASEAN và thứ 35 trên thế giới. Với kim ngạch xuất nhập khẩu đạt gần 700 tỷ USD và đầu tư nước ngoài đạt 23 tỷ USD vào năm 2023, Việt Nam đã khẳng định khả năng đối mặt với khủng hoảng và sự đứt gãy trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt, sự hợp tác kinh tế với các quốc gia đối tác thông qua việc ký kết FTA đã mang lại nhiều cơ hội xuất khẩu và tăng sức hấp dẫn đối với đầu tư quốc tế.
Ba FTA thế hệ mới, gồm EVFTA, CPTPP, và UKVFTA, đã giúp Việt Nam mở rộng thị trường và tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu trong những năm gần đây. Thực hiện hiệu quả các FTA này không chỉ gia tăng mạng lưới sản xuất toàn cầu mà còn thúc đẩy đổi mới và nâng cao trình độ phát triển kinh tế. Đây là tiền đề quan trọng để Việt Nam giảm dần tỷ trọng gia công, tăng hàm lượng giá trị gia tăng trong mỗi sản phẩm xuất khẩu.
Thách thức và cơ hội trong kỷ nguyên mới
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, kỷ nguyên mới đánh dấu bước ngoặt trong sự phát triển của Việt Nam — giai đoạn mà sự đột phá về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ trở thành trụ cột cho nền kinh tế. Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với nhiều thay đổi mang tính thời đại, mục tiêu của Việt Nam là tận dụng thời cơ để thúc đẩy sự phát triển cả về kinh tế lẫn văn hóa.
Đổi mới sáng tạo không chỉ là chiến lược mà còn là nhu cầu thiết yếu. Việt Nam cần tạo dựng một môi trường thúc đẩy sáng tạo, khuyến khích phát triển công nghệ và phát triển con người toàn diện. Chính phủ dự kiến thiết lập các trung tâm đổi mới từ trung ương đến địa phương để lan tỏa văn hóa đổi mới sáng tạo, cải thiện năng suất và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Việc tận dụng tối đa những cơ hội từ FTA thế hệ mới sẽ đóng góp vào sự phát triển bền vững. Điều này đòi hỏi một nền tảng pháp lý phù hợp, từ việc xây dựng hệ thống luật pháp đồng bộ để tạo điều kiện thuận lợi cho môi trường kinh doanh, đến việc nâng cao năng lực quản lý của các cơ quan nhà nước. Doanh nghiệp Việt Nam cần tăng cường cạnh tranh không chỉ trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế.
Chiến lược bền vững trong hội nhập
Sau đại dịch COVID-19, khi kinh tế toàn cầu đang trong giai đoạn phục hồi không đồng đều, Việt Nam cần tận dụng sự hỗ trợ từ FTA và đẩy mạnh chiến lược hội nhập sâu rộng vào thị trường quốc tế. Chiến lược này bao gồm việc giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, phát triển chuỗi cung ứng nội địa và xây dựng thương hiệu mạnh trên trường quốc tế.
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững, cần phải có sự đồng bộ trong cách thức triển khai, từ Nhà nước đến doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần liên tục đổi mới công nghệ, cải thiện chất lượng sản phẩm, chú trọng bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Đồng thời, Việt Nam cần mở rộng hợp tác quốc tế, đa dạng hóa thị trường mục tiêu để giảm thiểu tác động từ những biến động toàn cầu.
Hơn nữa, việc tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận dễ dàng hơn với thông tin về các FTA thông qua các hội thảo và tọa đàm là rất cần thiết. Việc này không chỉ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới mà còn giúp nâng cao nhận thức về các tiêu chuẩn quốc tế và thúc đẩy sự phát triển bền vững toàn diện.
Với những nỗ lực của Đảng và Nhà nước, cùng với sự sáng tạo và đổi mới không ngừng của các doanh nghiệp, Việt Nam đang tạo ra một nền tảng vững chắc cho tương lai. Kỷ nguyên mới không chỉ là cơ hội mà còn là thách thức, mở ra một trang mới cho lịch sử phát triển của đất nước, khẳng định vị thế vững mạnh của Việt Nam trên trường quốc tế.