Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO (UCCN) được khởi xướng từ năm 2004 nhằm thúc đẩy hợp tác giữa những thành phố coi sáng tạo là yếu tố chiến lược cho sự phát triển bền vững, công nghiệp văn hóa là trọng tâm. Đến nay, Mạng lưới này gồm 350 thành phố từ hơn 100 quốc gia, phát triển dựa trên sự sáng tạo ở 7 lĩnh vực là thủ công và nghệ thuật dân gian, thiết kế, điện ảnh, ẩm thực, văn học, nghệ thuật truyền thông và âm nhạc.

Trong dịp kỷ niệm Ngày các thành phố Thế giới (31/10/2023), Tổng Giám đốc UNESCO đã ký Quyết định công nhận Đà Lạt và Hội An cùng 53 thành phố khác trên toàn thế giới chính thức gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO (UCCN).

Như vậy, sau khi Hà Nội trở thành Thành phố sáng tạo UNESCO trong lĩnh vực thiết kế vào năm 2019, giờ đây Việt Nam cùng lúc có thêm một Thành phố sáng sáng tạo âm nhạc và một Thành phố sáng tạo thủ công và nghệ thuật dân gian.

W-anh-man-hinh-2023-12-30-luc-221237-1.png
Hội An cùng 54 thành phố khác trên toàn thế giới chính thức gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO (UCCN).

Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Nguyễn Phương Hòa chia sẻ: Với những thành phố sáng tạo UNESCO như Hà Nội, Đà Lạt và Hội An, các ngành công nghiệp văn hóa, sáng tạo Việt Nam được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh mẽ, đóng góp nhiều hơn nữa vào phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Các thành phố mới được UNESCO công nhận sẽ nỗ lực thực hiện cam kết theo hồ sơ gia nhập, hợp tác với những thành viên khác để thúc đẩy biện pháp đối phó với thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, bất bình đẳng gia tăng, tốc độ đô thị hóa quá nhanh…

Tham gia Mạng lưới, các thành phố cam kết chia sẻ, tạo điều kiện tốt nhất để thực hành, đổi mới sáng tạo; xây dựng ý thức gắn liền với trách nhiệm, tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ, phát triển hợp tác giữa khu vực công - tư, tổ chức xã hội nghề nghiệp. Việc này sẽ góp phần tăng cường sáng tạo, sản xuất, phân phối và truyền bá về các hoạt động, hàng hóa và dịch vụ văn hóa; phát triển không gian sáng tạo và đổi mới, mở rộng cơ hội cho người sáng tạo, chuyên gia; nâng cao việc tiếp cận, tham gia vào đời sống văn hóa, đặc biệt đối với nhóm, cá nhân yếu thế, dễ bị tổn thương; lồng ghép văn hóa và sáng tạo vào kế hoạch phát triển bền vững.

Bà Nguyễn Phương Hòa nêu rõ, không chỉ là thương hiệu, danh hiệu, điều quan trọng là khi tham gia vào Mạng lưới, các thành phố đã đặt văn hóa và sự sáng tạo vào trung tâm của sự phát triển, chìa khóa của quy hoạch phát triển đô thị. Từ đó, các thành phố khẳng định vị thế, sự an toàn, có khả năng phục hồi, hòa nhập, bền vững, người dân hạnh phúc và phát triển phù hợp với tương lai. Các thành phố trên khắp thế giới trong Mạng lưới này cùng đặt sự sáng tạo và công nghiệp văn hóa vào trung tâm của kế hoạch phát triển ở cấp địa phương, hợp tác tích cực ở cấp quốc tế.

Đại sứ, Trưởng đại diện phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO Lê Thị Hồng Vân cho biết: Việt Nam là một trong số ít quốc gia có cùng lúc hai thành phố được ghi danh trong năm 2023. Điều này thể hiện sự ghi nhận, đánh giá cao của quốc tế với nỗ lực, cam kết của nước ta trong phát huy sáng tạo, phát triển nguồn lực văn hóa, tạo động lực cho quá trình phát triển bền vững của cộng đồng, địa phương và đất nước.

Đây là một đóng góp tích cực của Việt Nam cho hợp tác UNESCO trong lĩnh vực văn hóa sáng tạo, nhất là khi nước ta đang đảm nhiệm là Phó Chủ tịch Ủy ban liên chính phủ Công ước về bảo vệ và phát huy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa (Công ước 2005). Các địa phương sẽ có điều kiện học hỏi kinh nghiệm, lồng ghép văn hóa và sáng tạo vào chiến lược, kế hoạch hành động phát triển đô thị, đem lại sinh kế bền vững cho người dân. Việt Nam có thêm cơ hội tốt quảng bá đất nước, con người, văn hóa ra thế giới - một đất nước phát triển năng động, hội nhập sâu rộng, đổi mới sáng tạo, đậm đà bản sắc văn hóa.

Năm 2022, Cục Hợp tác quốc tế và Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia (VICAS) đã soạn thảo Đề án phát triển mạng lưới thành phố sáng tạo Việt Nam tham gia vào Mạng lưới thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO. Đề án có nêu một số thành phố khả thi trong việc gia nhập Mạng lưới toàn cầu như Thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, Hạ Long, Hội An, Đà Lạt và Vũng Tàu. Năm 2023, Hội An, Đà Lạt đã được ghi danh.Theo lộ trình, từ nay đến năm 2030, cứ 2 năm sẽ có tối đa hai thành phố Việt Nam xây dựng và nộp hồ sơ ứng cử gia nhập Mạng lưới với mục tiêu sẽ có từ 4 - 6 thành phố của nước ta được ghi danh vào Mạng lưới các Thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO.

Anh Phương và nhóm PV, BTV