Liên quan đến vụ nguyên Giám đốc Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) Lê Thị Dung bị tuyên án 5 năm tù giam vì gây thiệt hại số tiền gần 45 triệu đồng, luật sư Phan Văn Chiều - Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Châu nêu quan điểm: Qua đánh giá trên cơ sở các thông tin ban đầu, TAND huyện Hưng Nguyên chưa xem xét, đánh giá yếu tố khách quan (nguyên nhân, bối cảnh, điều kiện thực hiện hành vi…), từ đó chưa làm rõ được yếu tố có “cố ý” liên quan tội danh truy tố.
"TAND huyện Hưng Nguyên áp dụng tình tiết định khung “phạm tội 2 lần trở lên” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 356 Bộ Luật hình sự chưa phù hợp với diễn biến khách quan vụ án", luật sư Chiều cho hay.
Luật sư Phan Văn Chiều cũng đặt dấu hỏi, các cơ quan tiến hành tố tụng cho rằng sai phạm xảy ra từ năm 2011 và diễn ra trong một khoảng thời gian dài từ năm 2011-2016, Trung tâm GDTX huyện Hưng Nguyên đứng đầu là bà Lê Thị Dung duyệt chi (nếu có sai phạm) nhưng không có bất cứ cơ quan có thẩm quyền nào tại thời điểm này kiểm tra, thanh tra để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, làm giảm bớt thiệt hại cho nhà nước?
Cũng theo luật sư, hằng năm Kho bạc Nhà nước huyện Hưng Nguyên đều nhận được quy chế chi tiêu nội bộ của Trung tâm GDTX huyện, các khoản chi này đều được Kho bạc Nhà nước huyện xét duyệt và chi trả. Trong khi đó, Sở GD-ĐT tỉnh Nghệ An cho rằng, từ năm 2012 đến tháng 5/2017 (thời điểm bàn giao Trung tâm GDTX huyện Hưng Nguyên về huyện quản lý), Sở GD-ĐT không thanh tra hành chính.
Từ tháng 6/2017 đến nay, Sở GD-ĐT tỉnh Nghệ An không thanh tra chuyên ngành đối với Trung tâm GDTX huyện Hưng Nguyên.
"Vậy việc quản lý về mặt nhà nước đối với hoạt động tài chính của trung tâm này nói riêng và các cơ sở giáo dục nói chung trên địa bàn thuộc cơ quan nào quản lý, giám sát? Quá trình quản lý, giám sát tại địa phương đã rõ ràng, minh bạch, chặt chẽ hay chưa? Nội dung này, các cơ quan tiến hành tố tụng cần xem xét, làm rõ.
Đây là một trong yếu tố bối cảnh khách quan ảnh hưởng nhiều đến quá trình đánh giá tính chất, mức độ đối với hành vi sai phạm (nếu có) của bà Lê Thị Dung", luật sư Chiều phân tích.
Theo luật sư, xét góc độ pháp lý thì cũng cần xem xét hành vi của bà Lê Thị Dung đã thoả mãn cấu thành tội danh “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” hay chưa?
Đối với tội danh này, lỗi phải là lỗi cố ý, cơ quan tố tụng phải chứng minh được bị cáo biết rõ hành vi của mình là vi phạm pháp luật nhưng vẫn cố ý thực hiện hành vi, mong muốn hoặc bỏ mặc hậu quả xảy ra, gây thiệt hại thì hành vi mới cấu thành tội phạm. Theo nội dung trình bày tại phiên toà, bị cáo không thừa nhận hành vi phạm tội, cho rằng quy chế đã được xây dựng hợp lệ và việc chi tiêu thực hiện đúng quy chế, được công khai trước nhiều cơ quan chức năng.
Lời khai của bị cáo cũng chỉ là một nguồn chứng cứ, cũng cần đánh giá với các tài liệu chứng cứ khác để làm cơ sở buộc tội đối với bị cáo. Tuy nhiên, với bối cảnh khách quan như trên, pháp luật quy định chưa rõ ràng, còn nhiều cách hiểu khác nhau, không nên xử lý hình sự trong trường hợp này mà có thể áp dụng nhiều phương thức, biện pháp xử lý khác nhau để thu hồi tài sản cho nhà nước, rút kinh nghiệm, tiến hành kỷ luật cũng cơ bản đã có thể giải quyết được vấn đề.
"Với mức độ sai phạm như trên (nếu có) để bà Lê Thị Dung phải chịu phán quyết 5 năm tù giam, tôi cho rằng là quá nặng, là sự đánh đổi quá lớn đối với người đứng đầu của đơn vị trong bối cảnh khách quan hiện nay", luật sư Chiều nói.
Cơ quan tố tụng áp dụng tình tiết định khung chưa đúng?
Luật sư Chiều cho rằng, với số tiền gần 45 triệu đồng mà các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Hưng Nguyên quy buộc bà Dung gây thiệt hại cho ngân sách, từ đó áp dụng tình tiết định khung quy định tại điểm b, khoản 2 Điều 356 Bộ luật hình sự để xử phạt bà 5 năm tù giam là không phù hợp.
Với số tiền gần 45 triệu đồng mà các cơ quan tiến hành tố tụng quy buộc bà Lê Thị Dung gây thiệt hại cho ngân sách Trung tâm GDTX huyện Hưng Nguyên, trong đó có 2 khoản tiền trên 10 triệu đồng để làm cơ sở định khung hình phạt với bà Dung, đó là số tiền tổng hợp dạy thừa năm 2014-2015 và số tiền tổng hợp chuyên môn năm 2015-2016. Tuy nhiên, số tiền tổng hợp dạy thừa này là tổng hợp của 171 tiết dạy trong một năm, còn số tiền tổng hợp chuyên môn cũng là số tiền tổng hợp của nhiều lần đi tập huấn và học cao học của bà Lê Thị Dung, trong khi mỗi tiết dạy thừa chỉ xác định được hơn 180 nghìn đồng. Rõ ràng, việc căn cứ số liệu tổng hợp nhiều lần để xác định thực hiện hành vi một lần là chưa chính xác.
"Do đó, việc căn cứ số liệu tổng hợp như trên để cho rằng số liệu này đủ yếu tố cấu thành tội phạm, từ đó làm căn cứ áp dụng tình tiết định khung quy định tại điểm b khoản 2 Điều 356 Bộ luật hình sự: “Phạm tội 2 lần trở lên” đối với bà Lê Thị Dung rõ ràng không phù hợp diễn biến khách quan của vụ án", luật sư Chiều nói.
Luật sư Chiều nói thêm, trong thời gian tới TAND tỉnh Nghệ An trong quá trình xét xử theo trình tự phúc thẩm cần có một cách nhìn khách quan, toàn diện hơn về vụ án, xem xét lại quy định pháp luật áp dụng để có một bản án khách quan, thấu tình đạt lý, đảm bảo quyền lợi hợp pháp, tránh gây oan sai.