Vấn nạn nhức nhối
Là tỉnh không có đường biên giới trên bộ với các nước, song tình trạng mua bán người trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu vẫn tiềm ẩn nhiều phức tạp.
Đa số nạn nhân là thanh niên trẻ tuổi, phụ nữ nghèo, người dân tộc thiểu số. Nạn nhân bị mua bán chủ yếu ra các nước Trung Quốc, Campuchia, Lào, Thái Lan, Malaysia… nhằm phục vụ mục đích mại dâm, đẻ thuê, làm vợ, bóc lột sức lao động...
Các đối tượng chủ mưu, cầm đầu trong đường dây mua bán người chủ yếu là người Việt Nam có chồng sinh sống ở Trung Quốc liên hệ móc nối với người môi giới ở địa phương để tìm kiếm, tiếp cận dụ dỗ, lừa gạt các cô gái trẻ ở vùng sâu, vùng xa, trình độ nhận thức pháp luật thấp...
Với thủ đoạn hứa giúp đỡ giới thiệu việc làm có thu nhập cao hoặc mai mối đưa sang nước ngoài gả chồng giàu, các thủ tục giấy tờ đối tượng môi giới lo hết… Khi các “con mồi” tin tưởng, chúng nhanh chóng làm giấy tờ giả rồi đưa họ đến các tỉnh khu vực biên giới phía Bắc giao cho đồng bọn để xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc theo đường tiểu ngạch.
Trong số những đối tượng phạm tội, có những phụ nữ từng là nạn nhân của những vụ mua bán nhưng lại tiếp tay, thậm chí trở thành thủ phạm dụ dỗ, lừa bán những phụ nữ, trẻ em khác. Tinh vi hơn, nếu như trước đây, các đối tượng tiếp cận, làm quen với nạn nhân theo hình thức trực tiếp gặp mặt thì hiện nay còn chuyển qua sử dụng các trang mạng xã hội để đưa họ vào “bẫy”.
Điển hình như đầu năm 2023, Công an tỉnh Bạc Liêu đã triệt phá thành công đường dây mua bán người, qua đó khởi tố, bắt giam nhiều bị can về các hành vi “Mua bán người”, “Mua bán người dưới 16 tuổi” và “Tổ chức cho người khác nhập cảnh trái phép”.
Theo hồ sơ của cơ quan công an, năm 2015, Lương Thị Hải, sinh năm 1994, quê quán huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An lấy chồng và sinh sống tại tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Trong khoảng thời gian này, thông qua các trang mạng xã hội, Lương Thị Hải quen biết với Thái Thị Hậu, sinh năm 1997, quê quán huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau và Huỳnh Mộng Linh, sinh năm 1987, quê quán huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu cũng lấy chồng Trung Quốc và sinh sống cùng địa phương.
Năm 2020, thông qua đối tượng Hậu, Lương Thị Hải đã làm quen với Phạm Thị Tú, sinh năm 1962 ở huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu. Sau đó, các đối tượng cấu kết với nhau tìm kiếm phụ nữ Việt Nam có nhu cầu lấy chồng Trung Quốc để tổ chức cho họ xuất cảnh trái phép nhằm thu lợi bất chính. Trong đó, Phạm Thị Tú đóng vai trò trực tiếp tìm kiếm phụ nữ để thỏa thuận đưa sang Trung Quốc, nếu đồng ý thì gia đình của những phụ nữ này sẽ được nhận từ 90 – 100 triệu đồng.
Tìm được người thích hợp, Phạm Thị Tú đưa họ xuất cảnh trái phép thông qua các đường mòn, lối mở tại khu vực biên giới. Khi những phụ nữ đã vượt biên, Lương Thị Hải thuê Hậu và Linh tìm những người đàn ông Trung Quốc có nhu cầu lấy vợ để mai mối. Tùy thuộc vào độ tuổi và ngoại hình của từng người phụ nữ, những đàn ông Trung Quốc phải trả cho Lương Thị Hải số tiền từ 300 – 400 triệu đồng. Sau khi lấy chồng Trung Quốc, một số phụ nữ đã bị đánh đập, ngược đãi muốn về Việt Nam thì gia đình họ phải trả lại toàn bộ số tiền đã nhận trước đây, đồng thời lo cho phí nhập cảnh trái phép với số tiền 20 triệu đồng/người.
Bằng thủ đoạn trên, từ đầu năm 2020 đến năm 2021, các đối tượng đã tổ chức cho nhiều phụ nữ tại các tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau, Hậu Giang, Bình Dương… xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc và thu lợi bất chính hàng tỷ đồng. Đặc biệt, trong số những phụ nữ này có những trường hợp trong độ tuổi vị thành niên.
Nguyên nhân khiến tình trạng mua, bán người gia tăng là do đời sống kinh tế của một bộ phận người dân, nhất là vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn rất khó khăn, từ đó áp lực kiếm việc làm khiến họ dễ sa vào cạm bẫy của bọn buôn người.
Chưa kể, công tác quản lý nhà nước ở một số lĩnh vực còn bất cập, sơ hở để tội phạm lợi dụng hoạt động, nhất là trong quản lý người nước ngoài, nhân hộ khẩu, xuất nhập cảnh, hôn nhân và việc cho, nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài…
Huy động sức mạnh tổng hợp
Theo đánh giá của cơ quan chức năng, tình hình mua bán người tại tỉnh Bạc Liêu sẽ còn diễn biến phức tạp, với nhiều hình thức, chiêu trò, thủ đoạn, hoạt động ngày càng tinh vi hơn. Do đó, tỉnh cần tập trung huy động sức mạnh tổng hợp để đấu tranh đẩy lùi tội phạm mua bán người ra khỏi xã hội.
Thời gian qua, thực hiện công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm mua bán người, hỗ trợ các nạn nhân bị mua bán, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Bạc Liêu đã tổ chức 160 cuộc truyền thông về phòng, chống tệ nạn xã hội cho hội viên các đoàn thể ở khóm, ấp, địa bàn đông dân cư và các điểm trường trung học cơ sở, trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh với hơn 7.000 người tham dự. Gắn 180 áp-phích tuyên truyền phòng, chống tệ nạn xã hội tại các điểm trường, UBND xã, phường, thị trấn, địa bàn đông dân cư. Tăng cường tuyên truyền phòng, chống ma túy, mại dâm, mua bán người trên báo, đài.
Với các nạn nhân, sau quá trình bị mua bán trở về, họ thường mặc cảm với gia đình và xã hội, bị tổn thương về sức khỏe, tinh thần, ngại tiếp xúc với người khác. Có nhiều trường hợp không dám tố giác tội phạm với cơ quan chức năng; gia đình bỏ tiền tự chuộc về đời sống kinh tế khó khăn, phải bỏ địa phương đi làm ăn xa. Chính vì vậy, họ rất cần sự trợ giúp của cộng đồng, nhất là về y tế, tâm lý, pháp lý, việc làm... để sớm ổn định cuộc sống, tái hòa nhập cộng đồng.
Thời gian tới, Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ khi thực hiện việc tiếp nhận nạn nhân bị mua bán, thông báo cho Sở Lao động, Thương binh và Xã hội để phối hợp tiếp nhận và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán. Trong trường hợp nhiều nạn nhân được phía nước ngoài trao trả cùng một lúc, tổ chức đoàn liên ngành thực hiện việc tiếp nhận nạn nhân…
Các cơ quan liên quan tổ chức đoàn liên ngành để thực hiện việc tiếp nhận, bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán, giải quyết các vấn đề phát sinh đột xuất và kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp nhận, bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán. Các hình thức phối hợp khác do các cơ quan có liên quan thống nhất thực hiện.
Cơ sở bảo trợ xã hội tổng hợp của tỉnh chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất để tiếp nhận, nuôi dưỡng, chăm sóc, tư vấn tâm lý, khám sức khỏe ban đầu và tổ chức bàn giao nạn nhân (nếu có) về địa phương và gia đình theo quy định.
Tiếp tục duy trì hoạt động 8 mô hình phòng, chống tệ nạn xã hội, tại địa bàn Phường 8, Phường 5 (TP Bạc Liêu); thị trấn Hòa Bình (huyện Hòa Bình); xã Phong Thạnh Tây B (huyện Phước Long); Phường 1, phường Láng Tròn, phường Hộ Phòng (thị xã Giá Rai); thị trấn Gành Hào (huyện Đông Hải).
Tỉnh cũng phối hợp thiết lập hệ thống thông tin chặt chẽ về tình hình mua bán người với các cơ quan chức năng từ tỉnh đến huyện, thị xã, thành phố và xã, phường, thị trấn, từ đó kịp thời nắm tình hình, đề ra các giải pháp, biện pháp tháo gỡ phù hợp với từng địa bàn.
Tổ chức tập huấn cho cán bộ làm công tác phòng, chống tệ nạn xã hội cấp tỉnh, huyện, xã trong công tác tiếp nhận, xác minh, bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về. Phối hợp tổ chức tuyên truyền nhằm giảm thiểu nạn buôn bán người trên địa bàn tỉnh.
Tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động môi giới, tổ chức đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; kiên quyết xử lý nghiêm các sai phạm.
Chủ động nắm tình hình, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ trên các tuyến, địa bàn trọng điểm, mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người và các tội phạm khác có liên quan.
Đặc biệt, tăng cường quản lý tuyến biển, ngăn chặn có hiệu quả các hoạt động xuất, nhập cảnh trái phép; hoạt động cho nhận con nuôi, kết hôn có yếu tố nước ngoài, môi giới, tổ chức đưa người Việt Nam ra nước ngoài làm việc, học tập, du lịch và các ngành nghề kinh doanh có điều kiện khác nhằm kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm về mua bán người.
Đoàn Kiều Nga, Vũ Thị Lụa, Lê Anh Dũng
.svg){kind=icon}
