Để không xảy ra cháy lớn tại các chợ dịp Tết Nguyên đán

Theo Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) và Cứu nạn cứu hộ (CNCH), thống kê từ năm 2021 đến tháng 11/2023, cả nước xảy ra 69 vụ cháy chợ dân sinh, gây thiệt hại về tài sản ước tính trên 190 tỷ đồng. Riêng 11 tháng của năm 2023, đã có 22 vụ cháy chợ, gây thiệt hại trên 70 tỷ đồng, chưa kể vụ cháy 200m2 chợ Khe Tre (Thừa Thiên Huế) xảy ra ngày 3/12/2023 chưa thống kê được thiệt hại. Nếu tính thiệt hại gián tiếp như ảnh hưởng an sinh xã hội, ngừng trệ buôn bán, chi phí khắc phục hậu quả, con số có thể cao hơn gấp 3 lần.

Một điểm đáng lưu ý là 80% vụ cháy xảy ra vào ban đêm và ngoài giờ hoạt động của chợ, trên 70% vụ cháy chợ do sự cố hệ thống điện, sử dụng thiết bị tiêu thụ điện không bảo đảm an toàn PCCC và do sử dụng lửa trần, thắp hương thờ cúng.

Dù lực lượng cảnh sát PCCC và CNCH đã phối hợp với các cấp, ngành triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, tăng cường công tác an toàn PCCC, cơ quan chủ quản, ban quản lý chợ chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm.

Đáng nói, những đơn vị này cũng chưa duy trì các điều kiện an toàn PCCC trong quá trình hoạt động, không khắc phục đầy đủ các kiến nghị của cơ quan quản lý Nhà nước về PCCC dẫn đến công tác PCCC chợ vẫn còn nhiều vi phạm.

Trong số 6 vi phạm có việc tự ý xây dựng thêm hạng mục công trình, cải tạo, thay đổi tính chất sử dụng của khu vực, hạng mục trong chợ như không phân chia thành các khu vực riêng bảo đảm an toàn PCCC. Ngược lại, đã bố trí ngành hàng kinh doanh sản phẩm chất dễ cháy, nổ ở gần hoặc đan xen với khu vực kinh doanh hàng hóa khác hoặc đan xen với ngành hàng có sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt nên khi xảy cháy đám cháy lan rất nhanh, thiêu rụi hàng hóa, tài sản của các hộ kinh doanh.

Ngoài ra, còn tình trạng lấn chiếm đường giao thông dành cho chữa cháy làm nơi để ô tô, xe máy; lắp đặt mái nối giữa các khối nhà, mái che, mái vảy để tập kết, kinh doanh hàng hóa… làm cản trở đường giao thông dành cho chữa cháy, mất khoảng cách chống cháy lan.

Việc trang bị phương tiện PCCC, CNCH còn hạn chế, chưa đáp ứng theo quy định của tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật (không bảo đảm nguồn nước cấp cho chữa cháy; không trang bị hệ thống chữa cháy, hệ thống báo cháy tự động...) hoặc đã trang bị nhưng không kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên dẫn đến hư hỏng, không sử dụng được khi có cháy, dẫn đến cháy lan, cháy lớn.

Việc lắp đặt và sử dụng hệ thống, thiết bị điện chưa bảo đảm yêu cầu về an toàn PCCC theo quy định; không được bảo trì, sửa chữa định kỳ dẫn đến xuống cấp, thiếu đồng bộ; không tách riêng nguồn điện chiếu sáng, bảo vệ, chữa cháy. Bên cạnh đó, có tình trạng các tiểu thương tự ý câu mắc thêm dây dẫn, thiết bị tiêu thụ làm tăng phụ tải; lắp đặt bảng điện, dây dẫn đặt trực tiếp trên cấu kiện, vật liệu dễ cháy..., để hàng hóa gần, đè lên ổ cắm, các thiết bị tiêu thụ điện... tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ.

Việc thành lập và tổ chức hoạt động của lực lượng PCCC cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu về số lượng, trình độ nghiệp vụ PCCC và CNCH; trang bị phương tiện chữa cháy, CNCH và thiết bị bảo hộ cá nhân cho đội viên còn chưa bảo đảm số lượng theo quy định; chưa thực hiện phân công cụ thể nhiệm vụ và kiểm tra giám sát, dẫn đến hoạt động mang tính hình thức, không xử lý kịp thời khi xảy ra cháy, nổ.

Tại các ki ốt, kho chứa, có tình trạng người kinh doanh bố trí, sắp xếp hàng hóa vượt quá số lượng quy định, không bảo đảm yêu cầu ngăn cháy lan, lấn chiếm đường, lối ra thoát nạn, cửa thoát nạn; kinh doanh trái phép hóa chất nguy hiểm về cháy, nổ, sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thắp hương thờ cúng, đun nấu tại khu vực kinh doanh không bảo đảm quy định an toàn PCCC.

Để tăng cường công tác PCCC tại chợ, nhất là vào mùa hanh khô, dịp Tết Nguyên đán, lễ hội, Cục Cảnh sát PCCC và CHCH yêu cầu các đơn vị, cá nhân cần thực hiện các biện pháp, giải pháp PCCC. Trong đó, cá nhân và tổ chức kinh doanh ở chợ phải chấp hành nghiêm nội quy, quy định an toàn PCCC chợ. Chủ động tự kiểm tra an toàn PCCC hàng ngày tại chỗ, đặc biệt là sử dụng hệ thống, thiết bị điện, sử dụng khí LPG, xăng dầu, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt (trước, trong và sau khi ngừng kinh doanh trong ngày) nhằm phát hiện và khắc phục tồn tại, vi phạm nguy cơ cháy, nổ.

Không để hàng hóa lấn chiếm đường, lối thoát nạn và giữa các ki ốt trong khu vực kinh doanh, trong kho chứa. Tuyệt đối không tàng trữ, kinh doanh trái phép hàng lóa, hóa chất dễ cháy, nổ; không tự ý câu mắc, lắp đặt dây dẫn, sử dụng thêm các thiết bị điện khi không bảo đảm an toàn PCCC; sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thắp hương thờ cúng không bảo đảm an toàn PCCC trong khu vực kinh doanh, kho chứa theo quy định.

Khu vực sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt trong hoạt động kinh doanh phải bảo đảm các giải pháp an toàn PCCC, ngăn cách với khu vực kinh doanh hàng hóa, hóa chất dễ cháy. Không tự ý tồn chứa khí LPG, xăng, dầu chung trong khu vực kinh doanh, kho chứa hàng hóa. Trường hợp sử dụng khí LPG để đun nấu thì vị trí đặt bình khí LPG, bếp phải bảo đảm thông thoáng, nền nhà phải bằng phẳng, cách xa nguồn lửa, nguồn nhiệt; thiết bị điện sử dụng trong khu vực này phải đáp ứng yêu cầu phòng nổ, lắp đặt thiết bị cảnh báo dò khí LPG; thường xuyên kiểm tra bình chứa khí LPG, ống dẫn, van khóa để ngăn ngừa sự cố rò rỉ, đóng van khóa sau khi sử dụng…

Ngoài ra, cần lắp đặt, dây dẫn, thiết bị bảo vệ (áptomát) cho toàn bộ hệ thống điện của ki ốt, kho chứa phải đảm bảo theo quy định, tuyệt đối không tự ý câu mắc điện. Trang bị hệ thống hoặc thiết bị báo cháy tự động (nếu cơ sở chưa được trang bị), phương tiện chữa cháy, dụng cụ phá dỡ phù hợp tại khu vực kinh doanh, kho chứa và phải nắm bắt được cách thức sử dụng phương tiện.

Khi thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã phải đúng nơi quy định. Thắp hương phải cách xa các hàng hóa, chất cháy và phải trông coi đến khi hương tắt mới được rời đi. Khi hàn cắt, cải tạo phải thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn PCCC khu vực thi công.

Người dân cũng cần tham gia các hoạt động tuyên truyền, tập huấn PCCC và CNCH, thực tập phương án chữa cháy, thoát nạn do đơn vị quản lý chợ, lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH tổ chức. Khi xảy ra cháy, tìm mọi cách báo cháy nhanh nhất cho lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH theo số máy 114, đồng thời tham gia chữa cháy, cứu người, cứu tài sản.