Các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ vẫn "yếu" sau đại dịch
Ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam hiện nay chưa thể theo kịp làn sóng đầu tư mạnh mẽ của các tập đoàn quốc tế. Báo cáo từ Bộ Công Thương cho biết, một số doanh nghiệp đã có những cải thiện về năng suất và hiệu quả sản xuất, nhưng nhìn chung, các doanh nghiệp vẫn chưa đủ lớn để đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Dù tỷ lệ nội địa hóa có được nâng lên ở một số lĩnh vực như dệt may và da giày, các doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc tham gia sâu vào mạng lưới sản xuất quốc tế.
Một trong những nguyên nhân chính đến từ việc triển khai các chính sách ưu đãi còn hạn chế. Hiệu quả của các chính sách này vẫn chưa được tối ưu hóa, chưa được phổ biến rộng rãi và các doanh nghiệp cũng chưa nắm bắt được hết các thông tin cần thiết. Đặc biệt, năng lực sản xuất hạn chế khiến nhiều doanh nghiệp không thể đáp ứng được các điều kiện để hưởng chính sách ưu đãi vốn tồn tại những quy định khắt khe.
Cùng với việc đầu tư từ các doanh nghiệp FDI vào Việt Nam, những cơ hội để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu đã bắt đầu mở ra. Nhiều tập đoàn lớn, đặc biệt là trong ngành điện tử, đang tìm kiếm cơ hội xây dựng hệ sinh thái sản phẩm hỗ trợ tại Việt Nam. Đây là cơ hội lớn để các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước phát triển và nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Tuy nhiên, mối quan hệ hợp tác giữa các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội địa vẫn còn lỏng lẻo. Năng lực cạnh tranh, tổ chức quản lý và trình độ công nghệ của nhiều doanh nghiệp hỗ trợ trong nước chưa đủ để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các tập đoàn đa quốc gia. Phần lớn các doanh nghiệp này có quy mô nhỏ và vừa, chưa thể đối đầu với hàng nhập khẩu về giá cả, chất lượng và thời hạn giao hàng.
Giải pháp cấp bách để vực dậy sản xuất
Để nâng cao sức mạnh của ngành công nghiệp hỗ trợ, cần có các giải pháp đồng bộ từ cơ chế chính sách và sự hỗ trợ từ nhà nước. Các cơ quan chức năng cần cải thiện các chính sách ưu đãi để phù hợp hơn với thực tế hoạt động của doanh nghiệp trong nước. Đồng thời, việc phổ biến thông tin về chính sách ưu đãi cần được thực hiện rộng rãi và liên tục để doanh nghiệp nắm bắt kịp thời các cơ hội phát triển.
Tăng cường đầu tư vào công nghệ và nâng cao năng lực quản lý là điều kiện tiên quyết để các doanh nghiệp nội địa có thể tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Việc phát triển các cụm công nghiệp hỗ trợ, hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp FDI cũng là chiến lược cần được chú trọng để thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam.
Trao đổi bên lề Quốc hội mới đây, đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh xung đột địa chính trị, doanh nghiệp Việt cần chú ý tới thị trường cận biên như ASEAN, Trung Quốc, Ấn Độ để giảm tác động đứt gãy chuỗi cung ứng. Ông đề xuất tạo cơ chế kết nối ngành công nghiệp trong nước với khu vực FDI và sớm ban hành Luật về công nghiệp hỗ trợ để thúc đẩy sản xuất nội địa.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài, nhấn mạnh rằng để thu hút FDI hiệu quả, Việt Nam cần hỗ trợ doanh nghiệp nội địa cung cấp sản phẩm phụ trợ với giá cạnh tranh cho FDI, qua đó giữ chân các tập đoàn lớn và phát triển doanh nghiệp trong nước. Ông đề xuất xây dựng các trung tâm R&D để phát triển các tập đoàn nội địa đủ sức dẫn dắt.
Bộ Công Thương cũng đề xuất đổi mới chính sách FDI, chuyển từ số lượng sang chất lượng, tập trung vào các ngành ưu tiên sử dụng nguyên liệu trong nước, có chi phí cao cho R&D, cam kết chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực. Khuyến khích liên doanh với doanh nghiệp nội địa và các công ty quốc tế có năng lực cạnh tranh cao.
Đồng thời, cần hỗ trợ tập trung cho doanh nghiệp công nghiệp có tiềm năng trở thành tập đoàn lớn thông qua cơ chế mua bán, sáp nhập, tiếp tục ưu đãi thuế và tài chính. Phát triển công nghiệp hỗ trợ theo chính sách ưu đãi của Chính phủ để nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển chuỗi giá trị nội địa, và tăng cường kết nối giữa FDI và doanh nghiệp trong nước.
.svg){kind=icon}
