Kiến nghị giải pháp phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố

Hoạt động rửa tiền ngày càng tinh vi

Trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập sâu rộng với thế giới, các giao dịch xuyên biên giới ngày càng phát triển gia tăng nhưng cũng kéo theo nhiều hoạt động rửa tiền, tài trợ khủng bố và phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt.

Tại Hội thảo “Rủi ro rửa tiền và tài trợ khủng bố đối với các sản phẩm tài chính toàn diện - Thách thức và giải pháp quản lý”, PGS.TS Nhữ Trọng Bách, Phó Giám đốc Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính, cho biết hoạt động rửa tiền tại Việt Nam hiện nay phức tạp gia tăng theo thời gian cả về quy mô, số lượng, đặc biệt hình thức rửa tiền mới đã xuất hiện như tài sản ảo, tiền ảo, sàn giao dịch ảo… Hoạt động rửa tiền tại Việt Nam đã có tác động tiêu cực đến vĩ mô nền kinh tế, giảm an ninh tiền tệ, an ninh tài chính và an ninh xã hội.

Theo ông Nguyễn Huy Công, đến từ Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), các đối tượng có thể lợi dụng việc thanh toán thuế xuất nhập khẩu thông qua tổ chức cung ứng dịch vụ để rửa tiền/tài trợ khủng bố; khai sai trị giá tính thuế, khai tăng hoặc giảm giá trị, số lượng, trọng lượng hàng hóa xuất nhập khẩu… nhằm hợp pháp hóa nguồn gốc của tài sản do phạm tội mà có hoặc huy động, hỗ trợ tiền, tài sản dưới bất kỳ hình thức nào cho tổ chức, cá nhân khủng bố.

Trong khi đó pháp luật về lĩnh vực này vẫn chưa được đầy đủ. PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế cho biết, sau 10 năm thực thi Luật Phòng, chống rửa tiền 2012, công tác phòng, chống rửa tiền tại Việt Nam đạt được nhiều kết quả quan trọng, đáng khích lệ.

Tuy nhiên, một số quy định trong Luật đến nay không còn phù hợp, đã có nhiều thay đổi và 11 lần sửa đổi các khuyến nghị. Hơn nữa, do sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 xuất hiện nhiều sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mới như tiền ảo, tài sản ảo, các hình thức thanh toán, cho vay trực tuyến… càng làm cho nguy cơ xuất hiện các hành vi tội phạm nói chung và hành vi tội phạm rửa tiền rửa tiền có cơ hội gia tăng đột biến.

Hoàn thiện hành lang pháp lý

Ông Đỗ Văn Trường, Giám đốc Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, hoạt động phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố là một trong những hoạt động luôn được quan tâm bởi các nhà làm luật, chính sách và các cơ quan thực thi.

Vị này cũng nhấn mạnh về tầm quan trọng của hoạt động phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố trong việc làm minh bạch tài chính, trong sạch hệ thống tài chính, cũng như góp phần làm giảm các loại hình tội phạm khác trong xã hội như buôn lậu, buôn người, ma tuý, tham nhũng…

Bên cạnh đó, trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới, các giao dịch xuyên biên giới ngày càng phát triển, thì ông Đỗ Văn Trường cho rằng, việc thực thi pháp luật liên quan đến hoạt động phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt càng phải hiệu quả và chặt chẽ.

PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh kiến nghị, các quy định trong Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022 cần được thực thi hiệu quả. Đồng thời, chuyên gia đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện các cơ chế, quy định về biện pháp phòng ngừa áp dụng với các đơn vị để hoạt động phòng, chống rửa tiền đạt kết quả cao.

Bên cạnh đó, các cơ quan cần tăng cường các giải pháp để phòng chống rửa tiền đạt kết quả cao. Ông Nguyễn Huy Công, đến từ Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) cho hay, cơ quan Hải quan đã nghiêm túc triển khai thực hiện Luật Phòng, chống rửa tiền và các văn bản hướng dẫn thi hành, trong đó ban hành các văn bản chỉ đạo toàn ngành về công tác phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố trong lĩnh vực kiểm soát hải quan, kiểm tra sau thông quan, thanh tra, quản lý rủi ro, thuế xuất nhập khẩu. 

Ngoài ra, cơ quan hải quan còn ký kết với cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng quy chế phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin liên quan đến công tác phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố; buôn lậu; vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền mặt, kim loại quý, đá quý, công cụ chuyển nhượng qua biên giới.

Theo đó, ngành Hải quan đã đẩy mạnh áp dụng quản lý rủi ro, công nghệ thông tin trong điều hành, quản lý hoạt động xuất nhập khẩu. Chú trọng kiểm tra về trị giá, mã số hàng hóa để kịp thời phát hiện những trường hợp áp sai mã số, trị giá hàng hóa, đảm bảo thu đúng, thu đủ thuế xuất nhập khẩu.

Bảo Anh