Tỉnh Hà Giang là nơi định cư của 22 dân tộc thiểu số. Do địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt, nên cuộc sống người dân còn vô vàn khó khăn. Tuy nhiên, nhờ sự quan tâm, hỗ trợ đặc biệt của Đảng, Nhà nước và Chính phủ cuộc sống của đồng bào đã đổi thay và ngày càng đổi mới.

Chuyến khảo sát của Văn phòng Thường trực về nhân quyền cùng Bộ Thông tin và truyền thông trước đó, chúng tôi đã đặt chân lên hai xã vùng cao Sà Phìn (Đồng Văn) và Cao Bồ (Vị Xuyên) mới đây cho thấy, Sà Phìn và Cao Bồ đang dần thay da, đổi thịt.

Không ai bị bỏ lại phía sau 

{keywords}
Văn phòng Thường trực về nhân quyền cùng Bộ Thông tin và truyền thông vừa đi thực tế tại hai xã vùng cao Sà Phìn (Đồng Văn) và Cao Bồ (Vị Xuyên), tỉnh Hà Giang.

Nằm ở trung tâm huyện Đồng Văn, xã Sà Phìn có nhiều lợi thế hơn về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội khi nơi đây sở hữu nhiều thắng cảnh và nổi tiếng với di tích nhà Vương. Tuy nhiên Sà Phìn cũng là một địa bàn đã xảy ra một số vụ án mua bán người, bắt cóc phụ nữ, trẻ em ở mức độ nghiêm trọng.

Đất đai khô cằn, khí hậu khắc nghiệt khiến đồng bào Mông không thể canh tác nông nghiệp, nuôi gia súc hiệu quả. Nhiều người Mông từ Sà Phìn buộc phải vượt biên sang Trung Quốc, lao động “chui” để kiếm kế sinh nhai cho bản thân và gia đình. Tuy nhiên, nguồn thu từ những công việc trái phép này thường không cao. Họ phải đối mặt với đầy rẫy những nguy cơ rủi ro, như: môi trường làm việc nguy hiểm, giới chủ bóc lột sức động, tiền công bị cắt xén, lừa đảo v.v…

Do những đặc trưng về địa hình, Cao Bồ nói riêng, Vị Xuyên nói chung có diện tích trồng trọt cây lương thực xếp vào diện khiêm tốn trong cả nước. Bởi vậy, bảo đảm an ninh lương thực ở Cao Bồ từ lâu luôn là một nhiệm vụ mang tính sống còn chứ chưa bàn đến chuyện làm giàu từ miền đất hoang vu này. Khí hậu khắc nghiệt của vùng cao khiến đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Cao Bồ thêm phần vất vả. Trong chuyến đi của của đoàn công tác, một cơn mưa bất ngờ đã khiến chúng tôi phải mất hàng tiếng đồng hồ, vượt qua nhiều con suối chảy xiết, mới có thể ghé thăm gia đình ông Đặng Văn Chiến (người Dao) nằm sâu trong xã Cao Bồ.

Theo lời giới thiệu của ông Đặng Văn Trung, Phó Chủ tịch xã Cao Bồ, nhà ông Chiến chỉ là một trong nhiều hộ gia đình ăn nên làm ra từ cây chè địa phương. Ông Chiến hồ hởi khoe rằng nhà mình đã bắt đầu canh tác chè từ năm 2008. Sau hơn mười năm, cơ ngơi mà đoàn công tác đang thấy chính là kết quả thu về từ những vụ chè thành công.

Thổ nhưỡng và khí hậu nơi đây phù hợp với cây chè, cây thảo quả hơn là những giống cây lương thực truyền thống. Bởi vậy, nếu cứ khư khư ôm lấy suy nghĩ đủ ăn truyền thống thì người nông dân sẽ không thể thoát khỏi cái đói, cái nghèo nhất là trước những diễn biến phức tạp của thời tiết mà chỉ một đợt mưa lớn và kéo dài hay một trận lũ quét cũng có thể phá hủy hầu hết diện tích canh tác lúa, ngô.

Phải thay đổi nếp quen, tiến hành quan sát, thử nghiệm đi đến sản xuất nhận rộng đại trà các sản phẩm nông nghiệp có sức chống chịu tốt, đặc biệt là các cây trồng, vật nuôi bản địa mới có thể giúp những hộ gia đình xã Cao Bồ làm giàu bằng sức lao động chân chính của họ.

Theo nhẩm tính của ông Đặng Văn Chiến, mỗi năm, cây chè mang về cho gia đình ông từ 100 đến 150 triệu đồng sau khi đã trừ chi phí chăm sóc, thu hoạch, sơ chế và vận chuyển. Chỉ vào hai chiếc máy xao chè mới, bà Lý Thị Duyên, vợ ông Chiến kể, hai chiếc máy này được gia đình mua từ nguồn vốn hỗ trợ do chương trình CPRP (Chương trình giảm nghèo dựa trên phát triển hàng hóa) của huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang cấp.

Những minh chứng sống động

Bên cạnh việc xây dựng kế hoạch và phân phối nguồn vốn từ chương trình CPRP và Chương trình 135 của Chính Phủ nhằm hỗ trợ người dân ổn định nơi sinh sống và an cư lập nghiệp, cán bộ huyện Vị Xuyên nói chung và xã Cao Bồ nói riêng còn trực tiếp sâu sát, bám đất, bám dân để kịp thời nắm tình hình, đưa ra những giải pháp sáng tạo, hiệu quả. Ông Lý Quốc Hưng chủ tịch xã Cao Bồ không giấu tham vọng đưa các sản vật địa phương, như: chè, thảo quả Cao Bồ từ cây xóa đói, giảm nghèo thành những thương hiệu nông sản uy tín, được người dân trong nước và bạn bè quốc tế biết đến.

Không chỉ riêng Vị Xuyên hay Đồng Văn, những huyện, thị trấn còn lại trên tỉnh Hà Giang cũng đang gặt hái những thành công nhờ sáng tạo trong công tác xóa đói, giảm nghèo, tích cực vận động, tuyên truyền, nâng cao nhận thức và hành động của bà con dân tộc thiểu số về quyền con người.

Những mô hình mới và đang phát huy hiệu quả như du lịch xanh, nông nghiệp sinh thái, phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, đặc thù tiếp tục được chính quyền tỉnh Hà Giang tích cực đầu tư, hỗ trợ một cách bài bản, trọng điểm thay vì dàn trải, cào bằng. Các cấp lãnh đạo huyện, xã có kế hoạch khoanh vùng hộ nghèo, hộ cận nghèo, từ đó xây dựng những phương án cụ thể nhằm giảm thiểu việc đầu tư lãng phí, chung chung.

Từ những điểm sáng đã đạt được tại xã Sà Phìn (Đồng Văn) và Cao Bồ (Vị Xuyên), chúng ta có cơ sở để tin rằng, chỉ cần chính quyền và nhân dân chung sức, đồng lòng, mọi khó khăn sẽ từng bước được đẩy lùi và giải quyết triệt để.

Hằng Trần