Việc quy trách nhiệm cụ thể cho công tác chỉ đạo và triển khai việc xây dựng tòa nhà này cũng là vấn đề phải được làm rõ để rút kinh nghiệm chung, không phải chỉ cho một tòa nhà và cho riêng Đà Nẵng… 

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngày 11/8, kỳ họp thứ 2, HĐND TP Đà Nẵng khóa IX, trước câu hỏi chất vấn của đại biểu Trần Văn Trường, Phó chủ tịch UBND TP Đặng Việt Dũng thừa nhận Trung tâm hành chính của TP mới được khánh thành 2 năm, nhưng đã bộc lộ nhiều hạn chế. Ông cũng thừa nhận lãnh đạo TP đang có ý định xây một trụ sở mới nhưng chưa ấn định thời gian và còn phải lấy ý kiến nhân dân.  Việc di dời trụ sở có nằm trong chương trình hành động của Thành ủy.

Chủ tọa phiên họp ông Nguyễn Xuân Anh, Bí thư Thành uỷ, Chủ tịch HĐND TP Đà Nẵng, không đồng ý cho hội nghị chất vấn thêm và nói rằng, việc di chuyển Trung tâm hành chính có đặt ra trong chương trình hành động của Thành uỷ nhưng còn phải lựa chọn kỹ chứ chưa ai quyết. Việc này phải lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân, nếu việc di dời đem lại hiệu quả tốt hơn mới làm.

{keywords}

Toà nhà hành chính Đà Nẵng 2.000 tỷ mới được đưa vào sử dụng 2 năm. Ảnh: Zing.vn

Trung tâm hành chính Đà Nẵng ở đường Trần Phú hiện nay từng được lãnh đạo Thành phố kỳ vọng khi đưa vào sử dụng sẽ chấm dứt sự manh mún, luộm thuộm của công chức, tiết kiệm được nhiều thứ, trong đó có xe công, từng bước chấm dứt tình trạng lãng phí công. Tòa nhà được xây dựng với kinh phí gần 2.000 tỷ đồng, trên khu đất rộng hơn 23.000 m2, cao 37 tầng và tổng diện tích sử dụng 65.234 m2, là nơi làm việc của 1.600 cán bộ, công chức 23 sở, ngành. Mỗi tháng phí vận hành và cải tạo môi trường bên trong tòa nhà này tới hàng tỷ đồng… 

Về kiến trúc và thiết kế, có một số ý kiến chuyên môn cho rằng toà nhà thiết kế nặng về biểu tượng (hình ngọn Hải đăng) giống như Toà nhà tài chính Bitexco của TP HCM cũng đang đối diện với những vấn đề tương tự bởi kiểu kiến trúc hình nón của nó. Tòa nhà đã coi nhẹ các nguyên tắc kiến trúc nhiệt đới và thời tiết địa phương, không có vườn cây, những khoảng không, khoảng thông tầng hút gió...

Tuy vậy, xung quanh lý do nóng và thiếu ô-xy mà Đà Nẵng đưa ra để di dời các cơ quan hành chính khỏi tòa nhà này và ý định xin ý kiến người dân “quyết hộ” có cho di dời hay không, thì dư luận cũng đặt ra một loạt câu hỏi: Liệu sự di dời đó thực sự chỉ vì lý do đó hay còn lý do nào khác? Tại sao trước đó không đưa việc xin ý kiến người dân, nhất là giới chuyên môn trong đánh giá, thẩm định, phản biện xã hội, nay cần di dời mới hỏi dân? Ngoài ra, dư luận cũng thấy có sự chưa ổn khi chủ tọa cắt không cho các đại biểu nhân dân địa phương được thực hiện quyền chất vấn thêm về chủ trương mà họ coi là” sốc” này.

Thực tế cho thấy, cần tiếp tục làm rõ thêm nhiều vấn đề xung quanh tòa nhà này, gồm: Việc mời chuyên gia vào đánh giá lại một cách nghiêm túc và đưa ra những luận cứ khoa học xác đáng, đề xuất những biện pháp thông minh và tiết kiệm để cải thiện những nhược điểm nêu trên của tòa nhà.

Phương án di dời cần được xây dựng dựa trên đánh giá, luận chứng khoa học, khách quan trong tổng thể kế hoạch cả di dời và duy trì hoạt động các cơ quan nhà nước và cả phương án xử lý tòa nhà có tính biểu tượng của Thành phố này. Đập đi hay bán lại một công trình vừa mang biểu tượng chính trị cao, vừa phải dùng Ngân sách nhà nước (NSNN), tiền thuế của dân chắc chắn không thể đơn giản như một tòa nhà thương mại thông thường, có tiền và muốn là xong.

Đặc biệt, cần tiến hành việc đánh giá lại quy trình xây dựng tòa nhà, từ hình thành chủ trương, đấu thầu thiết kế và thông qua thiết kế, tổ chức triển khai xây dựng và tiếp tục kiểm định hiệu quả hoạt động của tòa nhà như một khâu trong chuỗi khâu quy trình đầu tư và giám sát đầu tư xây dựng bằng nguồn NSNN theo quy định hiện hành; 

Đồng thời, việc quy trách nhiệm cụ thể cho công tác chỉ đạo và triển khai việc xây dựng tòa nhà này cũng là vấn đề phải được làm rõ để rút kinh nghiệm chung, không phải chỉ cho một tòa nhà và cho riêng Đà Nẵng…

Xây dựng một công trình biểu tượng đã khó; xóa bỏ một biểu tượng dù là công trình xây dựng cũng không dễ hơn. Một công trình mang biểu tượng chính trị càng cần có nhiều phương án thiết kế và giải pháp xử lý có chất lượng cao để tăng sự lựa chọn tối ưu. Thực tế đã, đang và sẽ còn luôn cho thấy, chủ trương đúng, nhưng cũng cần tôn trọng sự minh bạch và chuyên môn cao để chủ trương được thực hiện có hiệu quả cao nhất.

Đặc biệt, thực hiện công khai, minh bạch hóa và tôn trọng các ý kiến phản biện xã hội, chất vấn của đại biểu nhân dân để tăng chất lượng bản quy hoạch và thiết kế, thực hiện tiết kiệm từ khâu quy hoạch và thiết kế phải được đặt lên hàng đầu trong thiết kiệm đầu tư công. Hơn nữa, kiểm toán các hoạt động đầu tư công cũng cần được thực hiện ngay từ khâu này.

TS. Nguyễn Minh Phong