Chưa có nguồn lực để cải cách lương

Tán thành tăng bội chi

Tại phiên khai mạc kỳ họp Quốc hội sáng nay, Chủ nhiệm UB Kinh tế Nguyễn Văn Giàu trình bày thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2013 và 3 năm 2011-2013; kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2014.

Khai mạc kỳ họp QH sáng 21/10. Ảnh: Lê Anh Dũng

Báo cáo cho biết, bội chi ngân sách đã giảm từ mức 4,9% năm 2011 xuống 4,8% năm 2012, dự kiến năm nay tăng lên 5,3%; ước thực hiện cả năm hụt thu cân đối ngân sách 59.430 tỷ đồng. Dự báo 2014 có khả năng sẽ hụt thu ở mức cao hơn.

Trong khi đó, kinh tế vĩ mô chưa có các yếu tố bền vững, các yếu tố phi thị trường vẫn còn tiềm ẩn. Cải cách tiền lương trong khu vực công phải thực sự là động lực nhưng chưa có nguồn lực để thực hiện; lộ trình thị trường hóa giá điện, than, dịch vụ công vẫn chưa bảo đảm theo nghị quyết của Quốc hội là chậm nhất đến 2013 thực hiện theo giá thị trường. 

UB Kinh tế nhận định việc huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho phát triển còn hạn chế do cân đối ngân sách nhà nước sẽ khó khăn hơn, trong khi đầu tư từ các nguồn vốn khác dự báo cũng không tăng nhiều. Lạm phát năm 2014 cũng sẽ đối mặt với nhiều áp lực hơn khi điều chỉnh chính sách vĩ mô, nhất là khi tăng đầu tư công, tăng dư nợ tín dụng, tăng tiền lương, giá điện, than và dịch vụ công.

Theo đó, cơ quan thẩm tra ghi nhận đa số ý kiến tán thành đề nghị tăng bội chi ngân sách để bảo đảm tăng trưởng ở mức hợp lý và bảo đảm an sinh xã hội, tuy nhiên nhấn mạnh phần bội chi tăng thêm cần phải được tập trung cho chi đầu tư phát triển.

Chưa thể trở lại quỹ đạo tăng trưởng

Về kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 3 năm 2011-2013, theo UB Kinh tế, cơ bản đã đạt được mục tiêu tổng quát, các cân đối lớn của nền kinh tế đạt kết quả tích cực hơn. Tuy nhiên các chỉ tiêu kinh tế, xã hội đạt thấp theo nghị quyết đại hội Đảng 11 và nghị quyết Quốc hội về kế hoạch 2011-2015.

"Một số ý kiến cho rằng, kinh tế nước ta vẫn đang trong giai đoạn khó khăn, tiếp tục phải đối mặt với áp lực lớn trong ngắn hạn và chưa thể trở lại quỹ đạo tăng trưởng nhanh trong 1-2 năm tới. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 3 năm 2011-2013 dự kiến sẽ chỉ đạt 5,6%/năm, là mức thấp nhất trong 13 năm trở lại đây, thấp xa so với chỉ tiêu tăng trưởng bình quân theo kế hoạch (6,5-7%). Trong khi tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước ta chậm lại thì một số nước trong khu vực ASEAN đã cải thiện rõ rệt" - ông Giàu phát biểu.

Ông Giàu cũng nhấn mạnh kinh tế đứng trước thách thức: một mặt phải sớm chấm dứt can thiệp thị trường bằng các công cụ hành chính để tránh méo mó về các chính sách và phân bổ nguồn lực; mặt khác những khó khăn kinh tế vĩ mô khiến áp lực lạm phát tăng cao luôn tiềm ẩn và mỗi quyết định điều chỉnh chính sách trong quá trình điều hành nếu không hợp lý về thời điểm và liều lượng sẽ gây nên những tác động đến kinh tế vĩ mô...

Về mục tiêu tổng quát 2013-2014, đa số ý kiến cho rằng định hướng tiếp tục ưu tiên mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát là đúng đắn, các chỉ tiêu đề ra là phù hợp; việc tăng trưởng chậm lại, doanh nghiệp khó khăn như vừa qua là phải chấp nhận trong ngắn hạn để có một nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô vững chắc làm tiền đề cho tăng trưởng bền vững trong trung và dài hạn...

Do vậy, cần kiên trì tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô, phấn đấu tăng trưởng ở mức hợp lý trên cơ sở tính toán, hài hòa liều lượng chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ; cải thiện cơ cấu chi ngân sách để tăng chi đầu tư phát triển cả về tỷ trọng và số tuyệt đối gắn với tăng tính hiệu quả; hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân, khu vực nông nghiệp phát triển ổn định, chưa nên đặt mục tiêu phục hồi nhịp độ tăng trưởng nhanh.

Một số ý kiến khác nhận định nguyên nhân tình trạng trì trệ của nền kinh tế hiện nay là do đã quá thiên về ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát trong 3 năm qua và thắt chặt quá mức các nguồn lực cho tăng trưởng. Tăng trưởng chậm lại, doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động, thu ngân sách khó khăn là kết quả tất yếu vì tổng cầu bị thu hẹp và kéo dài gần 3 năm; tình trạng này nếu tiếp tục duy trì sẽ dẫn đến bất ổn kinh tế vĩ mô trong trung hạn.

Vì vậy, cần có sự thay đổi định hướng chính sách, trong khi đầu tư tư nhân sụt giảm mạnh thì phải tăng tỷ trọng đầu tư từ nguồn vốn nhà nước sớm phục hồi tổng cầu, khi đầu tư tư nhân phục hồi sẽ có lộ trình giảm đầu tư nguồn vốn nhà nước. Theo đó, tán thành với mục tiêu tổng quát như tờ trình của Chính phủ, trong đó nhấn mạnh định hướng phục hồi nhịp độ tăng trưởng kinh tế.

Về các chỉ tiêu chủ yếu, một số ý kiến đề nghị tốc độ tăng trưởng năm 2014 chỉ nên ở khoảng 5,5%, tránh tạo áp lực lạm phát, bảo đảm giữ được việc làm; tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng khoảng 6%.

Một số ý kiến khác cơ bản nhất trí với tờ trình của Chính phủ tăng trưởng kinh tế khoảng 5,8%, tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng 7%.

Không xây trụ sở quá to

Đề cập khối doanh nghiệp, báo cáo thẩm tra của UB Kinh tế cho hay, số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và số tạm ngừng hoạt động đã quay trở lại (tổng số là 64.906 doanh nghiệp) 8 tháng đầu năm nay có xu hướng tăng dần, tuy nhiên vẫn không nhiều hơn đáng kể số lượng doanh nghiệp giải thể, phá sản, ngừng hoạt động (60.438) .

UB Kinh tế kiến nghị cần xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể thúc đẩy doanh nghiệp nhà nước hoạt động minh bạch. Rà soát, quản lý chặt chẽ quỹ lương của các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp công ích...

Cần rà soát đề án cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và bổ sung định hướng chính sách sử dụng nguồn vốn thu được từ cổ phần hóa. Khắc phục triệt để tình trạng đầu tư dàn trải và lợi ích cục bộ; chấm dứt tình trạng đầu tư vượt quá công năng, nhất là việc xây dựng trụ sở quá lớn, phô trương, lãng phí...

Linh Thư