Huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hoá  là 1 trong những huyện nghèo nhất cả nước, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, đặc biệt là 26 bản đồng bào dân tộc Mông khu vực biên giới. Phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo được xem là nhiệm vụ then chốt đối với các cấp uỷ Đảng, chính quyền và nhân dân nơi phên dậu này.

Phần lớn đồng bào Mông ở đây di cư từ các tỉnh phía Bắc vào thập niên 90 của thế kỷ trước. Trình độ dân trí còn hạn chế, phong tục tập quán còn lạc hậu, chủ yếu dựa vào nông nghiệp và lâm nghiệp nên đời sống nhiều khó khăn. 

Lợi dụng điều đó, các thế lực thù địch luôn tìm cách móc nối, lôi kéo đồng bào theo phỉ, tuyên truyền thành lập “nước Mông tự trị”, du canh du cư, truyền đạo trái pháp luật, theo đó, tội phạm ma túy cũng gia tăng.

Trước thực trạng này, tỉnh và huyện Mường Lát đặc biệt quan tâm, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào nơi đây, từ việc ổn định dân cư, khơi dậy tinh thần làm chủ, ý thức tự lực, tự cường của nhân dân. Tiếp đến là đầu tư phát triển sản xuất, hướng dẫn đồng bào kiến thiết nương rẫy, khai hoang ruộng lúa nước và đưa các giống cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao vào sản xuất; xây dựng cơ sở hạ tầng phúc lợi thiết yếu phục vụ sản xuất và đời sống của đồng bào; tạo việc làm... Đặc biệt, huyện đang triển khai dự án “Ổn định sản xuất, đời sống và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào Mông”.

Tới nay, nhiều chương trình, dự án đã phát huy hiệu quả, góp phần quan trọng làm thay đổi toàn diện đời sống đồng bào đồng bào dân tộc Mông. Gần 3.000 công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu, 22 trung tâm cụm xã, trên 200 công trình nước sinh hoạt tập trung cho thôn, bản; 100% số xã và trên 95% số hộ được sử dụng điện lưới Quốc gia...

Đời sống bà con người Mông nơi "cổng trời" Mường Lát đang thay đổi từng ngày.

Bản Poom Khuông, xã Tam Chung, nơi có 100% đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Để giúp bà con nơi đây thoát nghèo, ổn định cuộc sống, huyện Mường Lát đã triển khai hiệu quả các chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế của Chính phủ như Chương trình 30a, 134, 135...

Từ nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước, bà con trong bản đã đầu tư hiệu quả các dự án cây trồng, vật nuôi. Tổng đàn gia súc hiện nay của bản có hàng trăm con trâu, bò, dê, lợn và hàng ngàn con gia cầm khác.

Nhân dân trong bản tập trung đẩy mạnh công tác trồng rừng, đến nay đã có 73 ha rừng trồng, bình quân đạt 1,14 ha rừng/hộ, qua đó giúp đời sống của người dân được nâng lên, góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững. Cùng với phát triển chăn nuôi, nhân dân trong bản còn mở rộng diện tích sản xuất lúa nước lên 12,3 ha, cơ bản đáp ứng lương thực phục vụ đời sống.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân của bản hàng năm đạt 8,6%, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 3-5%/năm, 100% con em trong độ tuổi đều đến trường, gia đình văn hóa đạt 73,43%. Bản Pom Khuông phấn đấu đến hết năm 2017 đạt bản nông thôn mới, trở thành bản đầu tiên của người Mông trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đạt chuẩn nông thôn mới.

Xã Pù Nhi, nơi có hơn 1.000 hộ dân với gần 5.000 nhân khẩu, có 6 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó dân tộc Mông chiếm 74,5%.

Hưởng lợi từ những chính sách của Đảng và Nhà nước đầu tư, bằng sự nỗ lực tự thân của đồng bào các dân tộc trong xã tích cực tăng gia, sản xuất; áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt, làm giàu chính đáng trên chính mảnh đất quê hương mình. Từ đó đã xuất hiện nhiều mô hình phát triển kinh tế mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đó là những diện tích lúa nương kém hiệu quả được chuyển đổi sang trồng ngô lai năng suất 30-40 tạ/ha; mô hình trồng lúa nước vụ mùa, chăn nuôi gà thịt đen tại bản Na Tao, nuôi dê tại bản Cơm... Từ một xã mỗi năm thiếu hàng chục tấn lương thực, đến nay Pù Nhi không chỉ bảo đảm an ninh lương thực mà còn sản xuất theo hướng hàng hóa; đã chủ động nhân rộng mô hình trồng lúa nước lên 75,8 ha, 270 ha lúa rẫy; 350 ha ngô lai; 55 ha sắn; tổng đàn gia súc hơn 4.000 con, đàn gia cầm 9.000 con, đời sống nhân dân ngày một nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo giảm...

Ảnh minh họa

Bản Pù Đứa, bản Cúm, xã Quang Chiểu, có đông đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Để thay đổi tư duy, nhận thức, nâng cao mức sống cho đồng bào, chính quyền đã tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, vận động đồng bào khai hoang vùng rừng, đồi núi, đưa mô hình trồng lúa nước vào sản xuất, cải thiện đời sống đồng bào.

Chính quyền xã Quang Chiểu đã chủ trương ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp để thực hiện thành công chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, đảm bảo đời sống cho đồng bào Mông bản Pù Đứa và bản Cúm. Vì vậy, ngoài việc cán bộ xã tích cực tuyên truyền, vận động đồng bào tin theo Đảng, thực hiện đúng đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trong sản xuất nông nghiệp địa phương đã triển khai mô hình trồng lúa nước, áp dụng kỹ thuật khoa học, đưa giống lúa mới vào sản xuất mang lại hiệu quả đáng khích lệ, góp phần đảm bảo lương thực, ổn định cuộc sống cho đồng bào Mông nơi đây.

V.v....V.v....

Bước sang giai đoạn mới, ngay từ đầu nhiệm kỳ này, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TU, ngày 19/9/2022 về xây dựng và phát triển huyện Mường Lát đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu thu nhập bình quân đầu người đạt mức bình quân của các huyện miền núi.

Nghị quyết này sẽ tiếp thêm năng lượng mới, cơ hội mới giúp cộng đồng người dân tộc thiểu số, trong đó có đồng bào Mông ở "cổng trời" Mường Lát tiếp tục xây dựng cuộc sống ổn định, bền vững hơn.

Thanh Bình, Tuấn Kiệt , Thanh Hùng