Theo số liệu thống kê, doanh thu xuất khẩu từ dệt may, xơ sợi và nguyên phụ liệu đã đóng góp gần 30 tỷ USD, trong khi giày dép và túi xách cũng chiếm một phần không nhỏ trong tổng doanh thu. Hiệp hội Da giày - Túi xách (Lefaso) báo cáo rằng, trong 8 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu của ngành tăng trưởng khoảng 10%, với nhiều thị trường đang dần hồi phục. Tuy vậy, mức độ hồi phục này vẫn chưa trở lại như trước đại dịch, và một thách thức lớn hiện nay là tình trạng thiếu hụt lao động cũng như chi phí sản xuất ngày một gia tăng, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp.

Dự báo cho ngành da giày, nếu tốc độ phục hồi hiện tại được duy trì, xuất khẩu của ngành có thể đạt khoảng 27 tỷ USD trong năm nay. Trong khi đó, dệt may cũng ghi nhận kết quả khả quan với kim ngạch xuất khẩu hàng tháng đều vượt 4 tỷ USD trong hai tháng gần đây. Tháng 7 đạt 4,29 tỷ USD và tháng 8 đạt 4,66 tỷ USD. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho ngành đạt mục tiêu doanh thu cả năm là 44 tỷ USD, mặc dù tổng cầu thương mại dệt may toàn cầu năm 2024 dự kiến giảm 3-5% so với năm trước.

quy mo thi truong da giay viet nam.jpg

Thành công trong xuất khẩu dệt may của Việt Nam không chỉ thể hiện ở con số mà còn ở thị phần cao trên thị trường quốc tế. Với thị phần tại Mỹ đạt 18,3%, dệt may Việt Nam tiếp tục giữ vị trí thứ hai tại Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, và ASEAN, cùng vị trí thứ năm tại EU. Dù vậy, ngành vẫn đối mặt với khó khăn lớn trong tuyển dụng lao động. Sau khi ngành phải đóng cửa trong năm 2021 và thu hẹp sản xuất trong năm 2023, nhiều lao động đã chuyển sang các ngành khác. Mặc dù các doanh nghiệp đã tăng thu nhập lên 15% so với năm 2022, tình trạng thiếu hụt lao động vẫn diễn ra.

Theo Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex), mức thu nhập bình quân trong 6 tháng đầu năm cho các lao động thuộc Vinatex rơi vào khoảng 320-380 USD/người/tháng. Chi phí lao động tại Việt Nam đã tăng lên gấp ba lần so với Bangladesh và gấp hai lần so với Ấn Độ và Campuchia. Vì vậy, ngay cả khi năng suất lao động của Việt Nam cao hơn 20-30% so với các nước này, chi phí sản xuất theo phương thức gia công đơn giản (CMT) vẫn không giữ được lợi thế cạnh tranh như trước.

Nhiều năm qua, ngành dệt may đã tập trung vào các sản phẩm chất lượng cao, đơn hàng nhỏ và giao hàng nhanh để duy trì sức cạnh tranh. Tuy nhiên, hình thức tiếp cận này cũng đang đến ngưỡng giới hạn khi các quốc gia khác bắt đầu sao chép chiến lược của Việt Nam. Một ví dụ điển hình là sản xuất các bộ vest nam nữ, trước đây là thế mạnh độc quyền của Việt Nam nhưng hiện tại Bangladesh cũng đã bắt đầu sản xuất với quy mô lớn.

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đầy biến động, việc duy trì và phát triển lợi thế cạnh tranh đòi hỏi ngành dệt may và da giày Việt Nam tiếp tục đổi mới và tái cấu trúc. Các doanh nghiệp cần tận dụng công nghệ hiện đại, cải tiến quy trình sản xuất và đẩy mạnh đào tạo nhân lực để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế.