Sáng nay (5/11), tại phiên thảo luận Quốc hội về KT-XH, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cùng nhiều ĐBQH có tranh luận lại với ĐB Lưu Bình Nhưỡng và ĐB Dương Trung Quốc về các vấn đề liên quan đến thuỷ điện và môi trường.
Bộ trưởng cho biết, trong quản lý các dự án đầu tư để bảo đảm hiệu quả của các dự án đã có những quy trình về pháp lý rất quan trọng, bài bản.
"Căn cứ theo Luật Đầu tư có báo cáo về kinh tế kỹ thuật, bên cạnh đó là báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Đây là những nhân tố cơ bản giúp các cấp có thẩm quyền quyết định xem đầu tư, đánh giá dự án đó có hiệu quả hay không, mức độ tác động tiêu cực thế nào.
 |
| Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh |
Các dự án này còn phải thoả mãn các giải pháp để giảm bớt các tiêu cực, khai thác tốt các ưu thế cũng như lợi ích từ dự án", Bộ trưởng nêu các điều kiện khi cấp phép đầu tư các dự án thủy điện.
Về quản lý đất, đất rừng tự nhiên khi cấp phép thủy điện, Bộ trưởng cho biết có những khâu "rất quan trọng". Đầu tiên là phải bổ sung quy hoạch, khâu này xuất phát từ địa phương, địa phương căn cứ theo hướng dẫn như Thông tư 43 của Bộ Công thương hướng dẫn xem xét các dự án thuỷ điện bổ sung quy hoạch. Trong đó nói rõ tiêu chí xây dựng đất như thế nào, nếu vượt quá 10ha/1KW thì không được xem xét, hoặc đất rừng tự nhiên thì cũng không được xem xét.
Khi bổ sung vào quy hoạch, Bộ Công Thương phải làm thủ tục xin ý kiến của tất cả các bộ, ngành liên quan như Bộ NN&PTNT, TNMT, Xây dựng, Công an… và nhiều cơ quan khác để bảo đảm phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cũng như mục tiêu ưu tiên trong các quy hoạch.
"Đây là khâu chốt chặn đầu tiên, trong đó quy trình đầu tư bao gồm cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án, sau đó là quản lý dự án đầu tư. Các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương đều có trách nhiệm, đặc biệt là địa phương, kiểm tra thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, báo cáo khả thi cũng như báo cáo ĐTM của dự án", ông Trần Tuấn Anh nêu.
Bộ trưởng nhấn mạnh, báo cáo ĐTM dự án là rất quan trọng, giúp các cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư thông qua. Các báo cáo ĐTM đều phải đăng công khai trên các trang điện tử của cơ quan thẩm định.
Trả lời về ý kiến ĐB Dương Trung Quốc, Bộ trưởng Công thương cho hay, căn cứ luật Xây dựng, Điện lực, Nghị định 46, khi các dự án thuỷ điện hết vòng đời dự án phải thực hiện các yêu cầu của luật định, trong đó đánh giá chất lượng của các hồ đập, hướng sử dụng hoặc tháo dỡ. Yêu cầu chủ đầu tư chịu trách nhiệm tháo dỡ, có phương án báo cáo các cấp có thẩm quyền.
"Không vỡ chỗ đập thủy điện, sẽ vỡ chỗ khác"
Nghe phát biểu của Bộ trưởng Công thương, ĐB Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) liền giơ biển tranh luận lại.
“Phát biểu như Bộ trưởng Trần Tuấn Anh từ hôm qua đến giờ, tôi thấy rằng mọi thứ chúng ta đều đúng cả, chỉ có trời là sai vì mưa nhiều quá. Bộ trưởng có nói là do chính quyền địa phương, do quy hoạch, do khâu tổ chức thực hiện, tôi cho rằng chưa ổn”, ông Hồng nói.
 |
| ĐB Nguyễn Thanh Hồng. |
ĐB nói có một nhận xét rằng: "Ở đâu có nhà máy thuỷ điện thì ở đấy gắn liền với lũ quét, lũ ống, sạt lở, ngập lụt", nhắc đến câu của người xưa thường nói là “tức nước thì vỡ bờ”. ĐB Hồng cho hay, làm nhiều đập thuỷ điện, không vỡ chỗ đập thuỷ điện nhưng sẽ vỡ ở chỗ khác, nước dâng cao phải tìm đường thoát, thoát thì tạo ra trái quy luật tự nhiên gây ra những hậu quả.
“Tôi không phải nhà khoa học, câu trả lời về nguyên nhân lũ lụt và sạt lở thì Chính phủ và các nhà khoa học sẽ có ý kiến chính thức cuối cùng”, ông Hồng bày tỏ.
ĐB Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hoà) cũng tham gia tranh luận, ông đồng tình với ý kiến của ĐB Lưu Bình Nhưỡng phát biểu trước đó là thuỷ điện có 2 mặt.
“Mặt tiêu cực thì Bộ Công thương hiện nay đang kiểm soát tương đối chặt chẽ, đặc biệt nhiệm kỳ này kiểm soát chặt chẽ thì chúng ta phải ủng hộ. Nhưng đề nghị Bộ trưởng lưu ý những tiêu cực ấy thì phải kiểm soát một cách hiệu quả hơn”, ông Thịnh nói.
 |
| ĐB Đỗ Ngọc Thịnh. |
ĐB tỉnh Khánh Hòa cũng đồng tình với phát biểu của ĐB Dương Trung Quốc là các dự án thuỷ điện như quả bom nổ chậm, đây là nhận thức chủ quan về điều kiện khách quan. “Vấn đề đặt ra là có đúng như vậy không? Nếu đúng là quả bom nổ chậm thì chúng ta phải tháo ngòi nổ đó...”, ĐB Thịnh ví von.
Ông đề nghị kiểm soát chặt chẽ và bày tỏ đồng tình những giải pháp hiện nay Bộ Công thương đang kiểm soát. Theo ông không có cái gì không có 2 mặt và nhận thức được những tiêu cực, hạn chế thì sẽ có giải pháp hiệu quả.
Bộ trưởng Công thương cũng thừa nhận có những tác động tiêu cực của thủy điện đến môi trường, đất, nước và khí hậu cũng như đời sống của nhân dân.
Tranh luận sau đó, Phó trưởng ban Dân nguyện Lưu Bình Nhưỡng đồng tình với Bộ trưởng Trần Tuấn Anh rằng “thủy điện có tính 2 mặt”, song đặt câu hỏi: "Chúng ta lấy thước đo nào để khẳng định rằng, mặt tốt của thủy điện là ưu việt và mặt xấu chỉ là tạm thời"?
Qua giải trình của Bộ trưởng Công Thương và tranh luận của ĐB Lưu Bình Nhưỡng, ĐB Dương Trung Quốc (Đồng Nai) đánh giá, chúng ta mới chỉ bàn tới câu chuyện của ngày hôm nay mà chưa bàn tới 40 - 50 năm nữa, khi các dự án thủy điện nhỏ đã hết khấu hao, không còn hiệu quả kinh tế thì nó sẽ trở thành những quả bom nổ chậm, nguồn lực nào quản lý .
“Chắc chắn nó sẽ là một di sản sau này thế hệ con cháu chúng ta phải lo”, ông Quốc lo ngại.
Thành Nam - Hương Quỳnh
Bộ trưởng Công Thương hứa quản lý tốt thủy điện, giảm tác động thiên tai
Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh cho rằng việc mất rừng đầu nguồn, tác động địa chất do thủy điện, con người là những yếu tố ảnh hưởng nhất định tới môi trường, thiên tai.
.svg){kind=icon}
