Lời Tòa soạn: 

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13 tiếp tục xác định xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ là một trong 3 đột phá chiến lược. Vì thế, việc phát triển một số công trình trọng điểm quốc gia về giao thông được tập trung ưu tiên với mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu cả nước có khoảng 5.000km đường cao tốc, còn đến năm 2025 hoàn thành đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

Trước mục tiêu này, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ đã xác định đến năm 2025 phải hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc. 

Lãnh đạo Chính phủ đã có hàng loạt cuộc làm việc với các địa phương, trực tiếp kiểm tra, đôn đốc nhiều công trình, dự án hạ tầng trọng điểm với tinh thần "vượt nắng, thắng mưa", "thi công 3 ca 4 kíp", "làm việc xuyên ngày nghỉ, ngày lễ, ngày Tết", "chỉ bàn làm, không bàn lùi".

Vì thế, nếu giai đoạn 2001 - 2010, cả nước chỉ đưa vào khai thác được 89km đường cao tốc, giai đoạn 2011 - 2020 khai thác thêm 1.074km, thì từ năm 2021 đến giữa năm 2023 đã xây dựng thêm hơn 600km.

Tư duy mới, cách làm mới

Thủ tướng Phạm Minh Chính từng nhấn mạnh, thực tiễn đã chứng minh giao thông vận tải nói chung và đường bộ cao tốc, sân bay, bến cảng nói riêng mang lại hiệu quả rõ nét về phát triển kinh tế - xã hội. 

Theo đó, giao thông phát triển đến đâu sẽ mở ra không gian phát triển mới đến đó, nhiều khu đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ, du lịch được hình thành, quỹ đất được khai thác hiệu quả và đặc biệt là giảm chi phí logistics, tạo thuận lợi cho nhân dân đi lại, tiết kiệm thời gian và công sức.

Để đạt được mục tiêu Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13 đặt ra “Đến năm 2030, phấn đấu cả nước có khoảng 5.000km đường cao tốc” và “Đến năm 2025 hoàn thành đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông”, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GTVT và các bộ, ngành, địa phương tích cực chuẩn bị các bước hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Từ đó kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư các dự án, trong đó có dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2.

W-cao tốc Nghi Sơn Diễn Châu .jpeg
Cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu. Ảnh: Hoàng Hà

Dự án được Quốc hội khóa 14 thông qua chủ trương đầu tư tại phiên họp bất thường lần thứ nhất (Nghị quyết 44/2022/QH15 ngày 11/1/2022) với tổng chiều dài 729km được chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập, gồm các đoạn: Hà Tĩnh - Quảng Trị (267km), Quảng Ngãi - Nha Trang (353km) và Cần Thơ - Cà Mau (109km). Thời gian hoàn thành trong năm 2025 và đưa vào khai thác, vận hành từ năm 2026.

Vì thời gian được quy định “cứng” trong khi dự án trải dài qua 12 tỉnh, thành phố với nhiều dạng địa hình, địa chất khác nhau, khối lượng công việc triển khai lớn phải thực hiện trong thời gian ngắn, nên đòi hỏi phải có tư duy mới, cách làm mới, sự nỗ lực lớn, quyết tâm cao trong triển khai. 

Ngay sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, Bộ GTVT đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị quyết 18, trong đó giao nhiệm cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương với các mốc thời gian phải hoàn thành và cho phép áp dụng các cơ chế đặc thù để triển khai dự án.

Cụ thể, áp dụng hình thức chỉ định thầu trong 2 năm 2022, 2023 đối với các gói thầu tư vấn, xây lắp liên quan đến dự án, gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật, gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư.

Cho phép triển khai đồng thời một số công việc liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong giai đoạn chuẩn bị dự án.

Đặc biệt, các đơn vị chức năng phải sớm bàn giao cọc giải phóng mặt bằng để các địa phương thực hiện trước các công việc liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. 

Cho phép triển khai đồng thời các thủ tục để rút ngắn thời gian thực hiện các công việc khảo sát, thiết kế, lập, thẩm định phê duyệt dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật nhằm sớm triển khai thi công. 

Nghị quyết cũng cho phép rút ngắn thủ tục cấp phép khai thác mỏ; giao trực tiếp các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án cho nhà thầu thi công dự án để khai thác; được phép nâng công suất đối với các mỏ cát đang khai thác ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Với những cơ chế đặc thù trên, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng nội dung công việc cụ thể, phối hợp với nhiều bộ ngành tổ chức thực hiện công việc liên quan với 4 trọng tâm chính, gồm: Lập khung chính sách đền bù, hỗ trợ tái định cư của 6 dự án thành phần; lập báo cáo đánh giá tác động môi trường của 12 dự án thành phần; thẩm duyệt phương án phòng cháy chữa cháy cho công trình hầm của 4 dự án thành phần; tham vấn ý kiến của cộng đồng dân cư nơi thực hiện dự án.

W-cao tốc QL45- Nghi Sơn .jpeg
Cao tốc QL45 - Nghi Sơn. Ảnh: Hoàng Hà  

Nhanh gọn về thủ tục, bứt tốc nơi công trường

Trước đây, bình quân 1 dự án nhóm A sau khi chủ trương đầu tư được phê duyệt, tổng thời gian triển khai lập dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, đấu thầu và khởi công khoảng 2 năm. Thế nhưng, đối với tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông là dự án quan trọng quốc gia, có quy mô lớn, nhiều công trình cầu, hầm, độ phức tạp kỹ thuật cao thì thời gian triển khai về thủ tục được rút ngắn còn khoảng 1 năm.

Thực tế, không chỉ tiến độ về thủ tục dự án được triển khai nhanh, không khí thi công trên các công trình cũng đúng nghĩa xuyên lễ, Tết, thi đua “3 ca, 4 kíp”. 

Theo thống kê của Bộ GTVT, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, cả nước đã khánh thành và đưa vào khai thác thêm 850km, nâng tổng số đường cao tốc của cả nước lên 2.020km. Các đơn vị vẫn đang triển khai thi công tiếp hơn 1.500km cao tốc. 

Tại lễ thông xe toàn tuyến cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt diễn ra ngày 29/6, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Võ Trọng Hải cho biết, cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt qua Hà Tĩnh có 46ha và 980 hộ bị ảnh hưởng. 

“Xác định tầm quan trọng của dự án, tỉnh Hà Tĩnh đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, thành lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng, phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư, tập trung giải phóng mặt bằng, bảo đảm an ninh trật tự đáp ứng tiến độ yêu cầu của Chính phủ, Bộ GTVT”, Chủ tịch tỉnh Hà Tĩnh thông tin. 

Phát biểu tại các lễ khánh thành cao tốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhìn nhận, thời gian qua, tất cả các chủ thể có liên quan, các cấp, các ngành, nhất là các Bộ GTVT, KH&ĐT, TN&MT, Tài chính, Xây dựng; UBND các tỉnh thành nơi có tuyến đường cao tốc đi qua; đặc biệt là các chủ đầu tư, nhà tư vấn, nhà thầu, các cán bộ, công nhân trên công trường, với sự hỗ trợ, đồng tình, ủng hộ của người dân đã nỗ lực triển khai thực hiện một khối lượng công việc rất lớn.

Thủ tướng ghi nhận các lực lượng đã thực hiện với tinh thần "3 ca, 4 kíp", "vượt nắng, thắng mưa", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương", ý chí kiên cường, chiến thắng đại dịch, làm việc xuyên Tết, xuyên ngày nghỉ, để các dự án cao tốc hoàn thành, đáp ứng tiến độ.

(Còn tiếp)