Ảnh hưởng mạnh tới Đông Nam Á

Viện Kế toán Công chứng Anh và Xứ Wales (ICAEW) có văn phòng tại Việt Nam vừa đưa ra một Báo cáo về tác động xung đột thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Theo đó, nền kinh tế khu vực Đông Nam Á chịu ảnh hưởng lớn trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang chậm lại và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang.

Dự kiến tăng trưởng GDP của khu vực Đông Nam Á - ASEAN (ĐNA) sẽ giảm từ mức 5,3% trong năm 2018 xuống còn 4,8% trong năm nay và xuống 4,7% vào năm 2020 do tăng trưởng xuất khẩu đang ở trong tình trạng âm, sự gia tăng bảo hộ thương mại và nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc suy yếu. Tăng trưởng kinh tế Việt Nam được dự báo sẽ giảm xuống 6,7% trong năm 2019 nhưng vẫn cao nhất ở khu vực.

Theo số liệu của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), quy mô GDP của các nước ASEAN năm 2018 là gần 3 ngàn tỷ USD, trong đó Indonesia chiếm 1.075 tỷ USD, Thái Lan hơn 480 tỷ USD, Việt Nam đứng thứ 6 với hơn 240 tỷ USD.

{keywords}
Bà Sian Fenner, cố vấn kinh tế của ICAEW, Trưởng chuyên gia kinh tế Oxford khu vực châu Á.

Tăng trưởng GDP quý 1/2019 của khu vực ĐNA đã chậm lại, chỉ ở mức 4,6% và đà suy giảm xuất khẩu trên toàn khu vực sẽ tiếp tục diễn ra trong quý 2 do nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc suy yếu. Tăng trưởng GDP quý 1 của Singapore xuống mức thấp nhất 10 năm và chỉ đạt 1,2%. 

Bà Sian Fenner, cố vấn kinh tế của ICAEW và là Trưởng chuyên gia kinh tế Oxford khu vực châu Á, dự đoán xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế nói chung trong khu vực sẽ tiếp tục chịu áp lực hơn nữa, vì sự căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc khó có thể sớm giảm bớt.

“Với khối lượng xuất khẩu đã giảm kể từ đầu năm, bất kỳ sự gia tăng căng thẳng thương mại nào giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể sẽ làm kéo lùi sự tăng trưởng của khu vực nói chung”, bà Sian Fenner chia sẻ.

Singapore được đánh giá là nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do là một nền kinh tế nhỏ và có độ mở lớn, phần lớn phụ thuộc vào xuất khẩu. Singapore thậm chí có thể sẽ suy thoái vào năm 2020 nếu như các điều kiện bên ngoài xấu thêm.

Nền kinh tế Việt Nam có độ mở đứng thứ 2 trong khu vực, chỉ sau Singapore nhưng chịu ảnh hưởng thấp nhất từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung do ông Donald Trump châm ngòi. Việt Nam là nước duy nhất có thể sẽ không chứng kiến tăng trưởng xuất khẩu âm trong năm 2019 nếu tình trạng xấu tiếp diễn.

Trên thực tế, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam có chậm lại so với mức tăng trưởng 13,3% của cả năm 2018 nhưng Việt Nam không bị cuốn vào xu hướng suy giảm xuất khẩu chung và vẫn đạt mức tăng cao hơn 10,4% so với tháng 4 năm trước. 

{keywords}
 

Cuộc chiến kéo dài, Việt Nam thận trọng

Nhiều dự báo gần đây đều cho rằng, cuộc chiến Mỹ - Trung còn kéo dài, thậm chí lên tới hàng thập kỷ và có tác động lớn tới nền kinh tế.

Theo ICAEW, những diễn biến gần đây cho thấy khó để đạt được thỏa thuận về một loạt chính sách và thực tiễn về công nghệ, tiếp cận thị trường và sở hữu trí tuệ, để có thể đủ thỏa mãn về phía Mỹ và chấp nhận được với Trung Quốc.

Giám đốc khu vực Trung Quốc mở rộng và Đông Nam Á của ICAEW Mark Billington cho rằng, Singapore sẽ chứng kiến mức giảm tốc tăng trưởng GDP mạnh nhất trong khu vực và nền kinh tế nước này có khả năng rơi vào suy thoái vào năm 2020 nếu như các điều kiện bên ngoài xấu thêm.

Cũng theo ông Mark Billington, trong bối cảnh như vậy, Việt Nam nên thực hiện các biện pháp để tiếp tục duy trì vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Về tương lai, Việt Nam cần thiết phải cải cách cơ cấu để cải thiện khả năng kinh doanh của các doanh nghiệp trong nước, cũng như đảm bảo giáo dục và đào tạo đầy đủ để tăng khả năng mở rộng sản xuất. 

Về ngắn hạn, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung tạm thời có lợi cho Việt Nam nhưng Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào thị trường Trung Quốc. Tổng xuất sang Trung Quốc chiếm 10,3% GDP trong năm 2017, trong đó 85% cho nhu cầu nội địa nước này.

{keywords}
Xuất khẩu Việt Nam chịu ít ảnh hưởng nhất.

Về trung hạn, điểm sáng của Việt Nam chính là FDI và sản xuất hàng hóa. Giải ngân FDI 2 tháng đầu năm của Việt Nam lên mức cao 3 năm. Dòng vốn FDI được dự báo vẫn sẽ mạnh trong trung hạn do Việt Nam gần Trung Quốc và động lực về lao động khả năng với mức lương tương đối thấp. Các số liệu về cơ sở hạ tầng của Việt Nam đang được cải thiện, trong khi mức độ hội nhập rất cao nhờ vào hàng loạt hiệp định tự do thương mại FTA. Chi tiêu hộ gia đình tại Việt Nam vẫn ổn định nhờ lạm phát ổn định và thu nhập tăng, trong khi du lịch bền vững sẽ hỗ trợ ngành dịch vụ.

Còn về thị trường tài chính, theo ICAEW, chính sự đảo ngược chính sách mạnh mẽ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và lạm phát được kìm nén trong khu vực đã mở cửa cho việc nới lỏng chính sách tiền tệ trong toàn khu vực Đông Nam Á. Các NHTW Philippines và Malaysia đã giảm lãi suất 25 điểm phần trăm. Indonesia và Thái Lan được dự báo sẽ đứng ngoài lề, chưa giảm lãi suất.

Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn ở mức 6,25% trong năm 2019. Ở mức chính sách hiện nay, lập trường chính sách tiền tệ hiện vẫn có lợi cho sự tiếp tục tăng trưởng kinh tế.

Triển vọng lạm phát vẫn ở mức vừa phải và tăng trưởng GDP mạnh mẽ sẽ giảm áp lực lên NHNN phải thêm nhiều chính sách khuyến khích để đạt được mục tiêu tăng trưởng năm là 6,7%. Tương lai xa hơn, NHNN có thể tăng lãi suất chính sách lên 6,75% vào cuối 2020 để giảm rủi ro bất ổn tài chính.

Căng thẳng Mỹ - Trung diễn ra trong khoảng 1 năm qua và đã leo thang mạnh. Mỹ đã nâng thuế suất từ 10% lên 25% đối với 200 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc, trong khi Trung Quốc trả đũa bằng cách nâng thuế suất từ 5%-25% đối với 60 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Mỹ.

Mỹ cũng đã công bố thêm một danh mục hàng hóa trị giá 300 tỷ USD, ngụ ý rằng gần như tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc có thể phải đối mặt với mức thuế suất cao hơn.

M. Hà