Đại biểu đề nghị Chính phủ có xem xét đến giải pháp này không? Việc áp dụng giải pháp này ở ĐBSCL có khả thi không?.
Thủ tướng cho biết, Chính phủ, Thủ tướng đang quyết liệt chỉ đạo triển khai đầu tư, xây dựng dự án kết cấu hạ tầng giao thông nói chung và đường bộ cao tốc nói riêng, trong đó yêu cầu tháo gỡ vướng mắc để sớm cung cấp vật liệu cho các dự án, nhất là nguồn vật liệu cát đắp ở vùng ĐBSCL, cũng như nghiên cứu vật liệu để thay thế cát tự nhiên.
Hiện nay, nhu cầu sử dụng vật liệu dùng để san lấp, đắp nền cho dự án giao thông tại khu vực ĐBSCL rất lớn, riêng 4 dự án cao tốc trọng điểm đang triển khai có nhu cầu khoảng 56 triệu m3, chưa kể nhu cầu vật liệu cát để đắp nền cho các dự án khác do địa phương làm chủ đầu tư.
Người đứng đầu Chính phủ nhận định, mặc dù trữ lượng vật liệu cát sông đã được các địa phương xác định và cơ bản bố trí đủ nguồn. Tuy nhiên, công suất khai thác và cung ứng chưa đáp ứng nhu cầu, vì tăng công suất khai thác quá mức sẽ dẫn đến sạt lở bờ sông, ảnh hưởng tới đời sống xã hội trong khu vực, bên cạnh đó khu vực ĐBSCL là khu vực chịu ảnh hưởng lớn của biến đổi khí hậu.
Vì vậy, để giải quyết sự thiếu hụt vật liệu cát xây dựng, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ GTVT, Xây dựng, TN&MT, KH&CN tập trung nghiên cứu giải pháp nhằm ứng dụng vật liệu thay thế trên phạm vi cả nước nói chung và khu vực ĐBSCL nói riêng.
Về giải pháp sử dụng cát nhân tạo thay thế cát tự nhiên cho các dự án xây dựng giao thông đã được ngành giao thông sử dụng từ nhiều năm nay tại khu vực thiếu hụt nguồn cát tự nhiên. Riêng khu vực ĐBSCL là khu vực chủ yếu sử dụng cát làm vật liệu đắp nền đường với nhu cầu rất lớn.
Thủ tướng giải thích, nếu sử dụng cát nhân tạo để thay thế hoàn toàn cát tự nhiên cần khai thác mỏ đá với khối lượng rất lớn cũng như phải bố trí rất nhiều dây chuyền sản xuất mới đáp ứng đủ nhu cầu và có giá thành cao hơn nhiều so với cát tự nhiên.
Vì vậy, Thủ tướng khẳng định, việc áp dụng giải pháp này để thay thế hoàn toàn cát tự nhiên tại khu vực ĐBSCL là không khả thi nên chỉ ưu tiên sử dụng để thay thế cát tự nhiên ở một số hạng mục với khối lượng sử dụng không lớn.
Để đảm bảo đáp ứng kịp thời nguồn cát đắp cho dự án giao thông khu vực ĐBSCL, Bộ GTVT đã triển khai thí điểm sử dụng nguồn cát biển thay thế cát sông.
Kết quả thí điểm cho thấy, cát biển khu vực tỉnh Trà Vinh đáp ứng các yêu kỹ thuật làm nền đường ô tô, có thể sử dụng cát biển/cát nhiễm mặn đắp nền đường ô tô đối với phạm vi nền đường phía dưới trong điều kiện nhiễm mặn tương tự như khu vực thí điểm.
Tuy nhiên, dự án thí điểm mới chỉ thực hiện với quy mô nhỏ, quy mô thiết kế thấp hơn đường cao tốc, chất lượng cát biển mới chỉ được nghiên cứu cho một khu vực, các quy chuẩn, tiêu chuẩn về độ mặn đối với cây trồng vật nuôi chưa đầy đủ. Vì vậy, việc sử dụng đại trà vật liệu cát biển để xây dựng đường ô tô cần được tiếp tục thí điểm mở rộng ở các dự án với cấp quy mô, cấp thiết kế cao hơn cũng như thí điểm ở các điều kiện tự nhiên, điều kiện môi trường khác nhau nhằm đánh giá một cách toàn diện.